I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 57); Radulet (1979: 92 [= LPGP 268-269]); Cohen (2003: 347); Littera (2016: I, 286).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 241); Braga (1878: 130-131); Machado & Machado (1956: V, 126-127).
III. Antoloxías: Álvarez Blázquez (1975: 74); Pena (1990: 174-175); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996a: 52).
2 voss’amigo] uosso amigo V 9 Lazerar] lazerā V 10 madr’? É] madree B 11 lazerar] lezerar B : lezar V 14 vos] uos BV 15 falso] fa\l/so B 16 Madre] madrē B : madẽ V; vos vós] uos uos BV
2 voss’amigo] vosso amigo Cohen 10- 11 Por que, madr’? É meu ben e meu lume:/ eu o devo a lazerar] Por que, madre, meu ben e meu lume? / Eu o dev’a lazerar Nunes : Por que, madre, meu ben e meu lume? / Eu o devo a lezerar Radulet : Por que, madre? é meu ben e meu lum’e / eu o devo a lazerar Cohen : Por quê, madre? É meu bem e meu lume Littera 16 vos vós] vós vos Radulet, Cohen 17 devo] dev’ Nunes
(I) –Conseguirei eu, filla, que vos non vexa o voso amigo.
–Por que, madre e señora?
–Porque me din que é o voso amante.
–Ai miña nai, por Deus, que non sexa así: eu debo sufrir o castigo, porque o volvín louco, e el di iso por causa da loucura.
(II) –De vós e del, filla, teño queixa.
–Por que, madre?
–Porque non é apropiado! Farame sufrir ese perxuro.
–Por que, madre? É o meu ben e a luz que me alumea: eu debo sufrir o castigo, porque o volvín louco, e el di iso por causa da loucura.
(III) –Heime matar, filla, se mo dixerdes.
–Por que vos habedes matar, madre?
–Antes que me non vingar do falso.
–Madre, se vos vós quixerdes vingar, eu debo sufrir o castigo, porque o volvín louco, e el di iso por causa da loucura.
Esquema métrico: 9’a 10b 10b 9’a 10C 10C (I, III [= RM 160:286]) + 9’a 9’b 9’b 9’a 10C 10C (II [= RM 160:301])
Encontros vocálicos: 9 -mi͜-á; 11 devo‿a; 13 mi͜-o; 17 devo‿a
Na poesía cortés o termo entendedor aplícase aos namorados que manteñen unha relación que está aínda nunha fase de coñecemento mutuo e de cultivo do desexo, en que conversan e se intercambian prendas en sinal de correspondencia, tales como as cintas con que cinxen as propias vestimentas á cintura. Trátase da fase previa á de drudo, á que se chega cando os amantes satisfacen o seu desexo por medio de relacións carnais.
Porén, é raro o emprego do termo nunha cantiga de amigo, xénero en que non volta aparecer, agás na pastorela de Pedr’Amigo de Sevilha (UC 1100).
Nótese a variación no refrán, que nesta ocorrencia presenta a crase dev’a, fronte ao refrán das estrofas II-III, onde non se produce tal crase (devo a). Cfr. nota a 27.4.
Cohen actúa asisadamente neste verso ao relacionar meu ben e meu lume co amigo, e non coa nai: no corpus das cantigas este sintagma, ou o seu inverso (meu ben e meu lume / meu lum’e meu ben), sempre se refire á senhor ou ao amigo. Por outra parte, non consideramos a existencia dunha copulativa final de verso (segmentada por Cohen), non imprescindíbel, para manter o paralelismo construtivo coas restantes estrofas.
Para alén do problema interpretativo, na lección de B percíbese a existencia dunha marca que talvez indique unha abreviatura de <e> e que podería explicar a opción editorial de Cohen (e Littera), que non recolle a crase de madre coa copulativa.
Para alén de que a secuencia manuscrita <uos uos> permita unha ou outra lectura, ao longo do corpus sempre vai en primeiro lugar a forma átona (se vos vós vengar quiserdes).
Previous
