I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 844-845); Spina (1983: 22 [= LPGP 863-864]); Eirín & Ferreiro (2014: 19); Littera (2016: II, 401).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 135-136); Machado & Machado (1950: II, 153); Rios Milhám (2018a: II, 331).
III. Antoloxías: Ferreiro & Martínez Pereiro (1996b: 202).
1 veen] ueeu B 10 non os] nōuꝯ B 12 feze] fez e B 22 conselha] conselhā B
1 veen] vẽen Michaëlis : Vêm Littera 2 vos] vus Michaëlis 3 vos] vus Michaëlis 6 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis 9 de quanto] des quando Michaëlis, Spina 10 vos] vus Michaëlis; non os] no’-n-us Michaëlis 12 que m'i feze mui ben] que mi feze mui ben Michaëlis : non me quitarey en Spina, que mi fez é[n] mui ben Eirín & Ferreiro : que mi fez e[n] mui bem Littera 13 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis 15 vos] vus Michaëlis 17 m’assi] mi assi Michaëlis 20 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis
(I) Ai miña señora, véñenme aconsellar os meus amigos como vos eu digo: que non vos sirva, pois non me é preciso, porque nunca vos importei nada; porén, señora, eu non quero deixar de vos servir e de vos chamar «señora», e vós faredes despois o (que consideredes) mellor!
(II) E todos din que niso obrei mal, señora, porque me propuxen servirvos, mais nunca os crerei, mentres eu viva, por unha cousa: porque, miña señora, me fixo moito ben o feito de vos servir e de vos chamar «señora», e vós faredes despois o (que consideredes) mellor!
(III) E aínda me din máis do que me vos deu por miña señora: (dinme) que niso me fixo un gran mal; e logo que me din isto, (aínda) me din outra cousa: «Non a sirvades nin sexades seu». Por todo isto non deixarei eu de vos servir e de vos chamar «señora», e vós faredes despois o (que consideredes) mellor!
(1) E, miña señora, aconséllame moi mal quen mo aconsella, mais eu farei outra cousa.
Esquema métrico: 3 x 10a 10b 10b 10a 10a 10C 10C + 10b 10b (= RM 139:7)
Encontros vocálicos: 3 sér·via; 18 ser·viá·des; 23 mi-‿o
Para alén do que acontece con mais e pois, véxase como o adverbio depois pode aparecer con asimilación fonética co pronome identificador (tamén en 1123.17), igual que alhur ou a conxunción macar, feito que tamén se rexistra nas Cantigas de Santa Maria: Depoi-lo Emperador se foi (CSM 5.33); maca-lo encobrir queiran (CSM 188.6). Véxase nota a 25.16. En calquera caso, unha asimilación igual de despois, con grafía arcaizante, pode verse nunha cantiga de Pero de Berdia (1123.17).
Resulta ben sorprendente a estraña representación de non os na edición de Michaëlis, interpretación obvia da errada lección <nōuꝯ> de B, talvez condicionada polo anterior vos.
A lección de B semella esencialmente correcta, se ben consideramos que se debe aglutinar graficamente <fez e>1
en prol da forma verbal feze (véxase a mesma situación en 184.16 coa lección <fez e> en B), tal como Michaëlis estabeleceu na súa edición, por máis que se mostrase insatisfeita co resultado; ao mesmo tempo, segmentamos i en m’i estabelecendo o paralelismo co v. 8 (E todos dizen que fiz i mal sén) e mais co v. 16 (...que mi fez i gran mal). Co texto que propomos, pois, o primeiro verso do refrán funciona como suxeito de feze, isto é, dous infinitivos introducidos por de tal como se rexistra en numerosas ocasións no corpus (véxase nota a 146.13). A respecto da forma feze, concorrente minoritaria con fezo, véxase nota a 167.5.
Non obstante, cabería unha lectura/interpretación alternativa do verso se considerásemos unha confusión do tipo <fez>/<fiz>, que se rexistra, por exemplo, en 55.9 (fiz <fez> B), 726.7 (fiz <fez> B, <fiz> V). Se así for, o texto permitiría unha interpretación máis ‘fácil’: en contra do que din os amigos do trobador, que fixo mal sén cando foi servir a senhor, o poeta está convencido do contrario (que m’i *fize mui ben): ‘pois, miña señora, fixen moi ben / en servirvos e en chamarvos senhor’. En calquera caso, neste verso que constitúe unha conxunción causal que se repite como ca após o vocativo (similares repeticións, con variación poden verse en 1004.10-11, 1214.9-10 ou 1382.11-12). Véxase nota a 66.4-6.
A edición de Spina, que acolle unha suxestión de Nobiling (2007 [1908]: 255), é realmente intrusiva a respecto da lección de B; pola súa parte, as edicións máis recentes tampouco resolven satisfactoriamente a pasaxe, por máis que sexan máis respectuosas coa lección do manuscrito (que mi fez é[n]).
Previous
