I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 209-210); Blasco (1984: 159-160 [= LPGP 813]); Marcenaro (2012b: 246-247); Littera (2016: II, 355).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 90); Carter (2007 [1941]: 60-61); Marques Braga (1945: 193-194); Machado & Machado (1949: I, 339-340); Fernández Pousa (1953: 19); Arbor Aldea (2016b); Rios Milhám (2018a: II, 194).
III. Antoloxías: Alvar & Beltrán (1989: 198-199); Alvar & Talens (2009: 464-466).
1 Ai] [M]y A : Dy B 2 bõa] boa B; vos] uus A 3 vos] uus A 4 vos] uus A; mui] om. B 5 me] mj B 7 confonda-me] cofonda mj B 9 terras] tir̄as B 11 me] mj B 12 vos] uus A; mí] mj̄ B 14 amigos e] Amigue B 16 me] mj B 17 me] mj B 20 me] mj B 21 me] mj B 22 querri’] q̄ro hi B 23 vo-l’eu] uolo eu B 24 coid’aver] cuydauer B 25 nen] Nemo B; vos] uos A; prazentear] pzentēar B 27 vos] uus A : huuꝯ B 29 E] {e} A : om. B; mí] mj̄ B 30 bõa] boa A 31 guis’andar] guisa andar B
2 vos] vus Michaëlis, Blasco 3 vos] vus Michaëlis, Blasco 4 vos] vus Michaëlis, Blasco 5 dé] dê Michaëlis, Littera 10 dona] don(a) Michaëlis 11 per] por Michaëlis; mí] min Marcenaro 12 vos] vus Michaëlis, Blasco 15 eu no] eno Michaëlis 16 vos] vus Michaëlis, Blasco; fez[o]] fez Blasco, Littera 19 vos] vus Michaëlis, Blasco 20 dé] dê Michaëlis, Littera 24 coid’] cuid’ Littera 25 vos] vus Michaëlis : v[u]s Blasco : vós Marcenaro 27 vos] vus Michaëlis, Blasco 29 mi] min Michaëlis
(I) Ai miña señora e miña luz e meu ben, abofé, direivos a verdade e nunca vos eu mentirei, señora, porque vos amo máis que a cousa ningunha: que non me dea Deus ben de vós nin de si, e que me condene por iso, se nalgún momento vin señora tan fermosa coma vós!
(II) E, miña señora e miña luz e meu ben, aínda que percorrín moitas terras, nunca nelas achei tan fermosa dona coma vós, por quen me vén moito sufrimento; e fíxovos Deus nacer para o meu mal, fermosa señora, pois por vós perdín Deus, amigos, esforzo e cordura, (III) pois nunca eu no mundo puiden achar, desde que Deus me vos fixo ver, dona que me vos fixese esquecer a vós, a quen Deus no mundo non lle fixo igual, porque vos fixo ser coñecedora de todo o ben, e, se non (é así), que Deus non me dea o voso amor nin o voso ben, que me fai desexar.
(IV) E mal me ache eu –que non me querería achar– con todo se volo vin dicir polo ben que nunca penso obter de vós; nin tampouco o digo por vos lisonxear, senón porque digo a verdade, señora, porque vos vexo ser máis fermosa que as outras donas e falar mellor.
(1) E todo isto é para a miña desgraza, xa que morrerei cedo, abofé, por vós, pois desa guisa me vexo xa andar.
Esquema métrico: 4 x 10a 10b 10b 10a 10c 10c 10a + 10d 10d 10a (sobre III-IV) (= RM 161:79)
Encontros vocálicos: 10 dona‿achei
Para alén da aparición de confunda en 115.27 (véxase nota), na lingua da poesía trobadoresca profana é xeral a forma cofonder, con evolución [nf] > [f] (véxase Ferreiro 1999: §101e), similar á variación inferno ~ iferno (véxase nota a 379.11), sendo minoritaria a forma máis conservadora confonder (só en 203.8, 216.10, 1050.5, 1224.15, 1407.6 e 1650.14). Con todo, a variación cofonder ~ confonder aparece con frecuencia nos cancioneiros: cofonder A vs. confonder B (197.28, 216.19), cofonder B vs. confonder A (194.7, 203.8, 216.10), cofonder B vs. confonder V (990.11, 1050.12, 19 e 22, 1497.19), cofonder V vs. confonder B (990.12, 1224.15, 1650.14). Cf. nota a 379.11.
A recuperación da medida decasilábica do verso leva a recorrer á variante fezo. Na lingua medieval aparece a desinencia -o na P3 dos pretéritos fortes, de modo que naquelas formas en que -it final latino desapareceu é posíbel a convivencia das formas fez, quis ou pôs con fezo (tamén feze), quiso (tamén quise) ou poso (tamén pose). Os trobadores utilizan unha ou outra variante por necesidades métricas, e os manuscritos achegan datos que confirman esta variación nos usos lingüísticos, de modo que en ocasións as leccións de A e B son diverxentes. Así, face ao necesario fezo transmitido por A (ás veces produto da revisión da copia) achamos <fez> en B: 277.17 (<fez{o}> A, <fez> B), 286.2 (<fezo> A, <fez> B), 309.10 (<fezo> A, <fez> B), 404.10 (<fezo> A, <fez> B), 430.28 (<fez{o}> A, <fez B>). Porén, en 175.6 o necesario fezo transmitido por B correspóndese co <fez> de A, que torna o verso hipométrico. E aínda se achan contextos en que fronte á lección de A, con fezo, B rexistra unha variante en que, mantendo o monosilábico fez, se reescribe o texto para asegurar a isometría: Qual dona Deus fez melhor parecer / e que fezo [B: <a fez>] de quantas outras son (175.2), de rogar Deus, e fezo-me [<a d’s e fez mj> B] perder (197.30). É por isto que o recurso a fez[o] está certamente xustificado perante leccións afectadas por hipometría versal: é significativo que no v. 1 do refrán da cantiga 847, face ao correcto fezo que se rexistra na estrofa I (<fez> B, <fezo> V), apareza fez en BV nas estrofas II e III. Cfr. nota a 60.19.
O pronome vós, como as restantes formas pronominais tónicas oblicuas (mí ~ min, ti, nós, vós, el ~ ela), pode aparecer como complemento directo sen preposición, como forma libre, con algunha frecuencia na lingua trobadoresca.
O pronome o de B na lección <nemo> = <nem o> (nen o ar digo...), sendo acaído do punto de vista sintáctico, faría hipermétrico o verso.
A voz prazentear ‘lisonxear’ só volve aparecer noutras dúas cantigas de Pero Garcia Burgales (quen vos nunca viu ten / que vos lo’eu por vos prazentear (183.16); ca non vos [vou] prazentear, 184.11) e, como substantivo, en Martin Moxa (888.30).
Anterior
