I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 462-463); Nobiling (2007 [1907]: 80 [= LPGP 444]); Littera (2016: I, 517).
II. Outras edicións: Carter (2007 [1941]: 138); Machado & Machado (1960: VII, 37); Domingues (1992: 34); Arbor Aldea (2016b); Rios Milhám (2018b: III, 398).
3 e pero] {ꞇ} pero A 18 guaria] gua(r)ria A 20 vos] uos A 21 diz alguen: Est’é filla] di() {z} alguen este filla A
5 per] por Michaëlis, Nobiling, Littera 11 en] én Michaëlis, en[d’] Nobiling, Littera 18 meu] m’eu Michaëlis; per] por Littera 20 vos] vus Michaëlis 21 diz alguen: «Est’é filla de Maria»] de alguém est i filha: de Maria Littera 23 dix’, e] dixe Michaëlis
(I) Pensou Amor que logo me faria perder a cordura coa súa coita, aínda que nunca o puido facer; mais aprendeu outra argucia: quéreme matar moi cedo por alguén, e isto pódeo el facer moi ben, porque a miña señora quere iso de todas as maneiras.
(II) E Amor considera que eu pedín unha loucura ao demandar o que non podo ter; e isto eu non o podo escoller, porque daquela logo eu escollería outra cousa: escollería, mentres tivese xuízo, nunca xa morrer por ningunha cousa, pois esta morte non é brincadeira.
(III) Ai, canta coita levei en Faria! E vin a Segovia morrer porque non vexo aquí a quen soía ver algunhas veces, e por iso sobrevivía; mais, xa que non podo vivir, aquela por quen morro vos quero dicir; di alguén: «Esta é filla de Maria».
(1) E o que sempre ocultei no trobar agora o dixen, e pese a quen pese, porque alguén levou a cabo a súa teimosía.
Esquema métrico: 10’a 10b 10b 10’a 10c 10c 10’a (I, II [= RM 161:143]) + 10’a 10b 10b 10’a 10b 10b 10’a (III [= RM 152:1]) + 10d 10d 10’a
Encontros vocálicos: 16 Se·go·bi͜a; 17 so·i·a
A partir das referencias xeográficas (Barcelos e Faria) e do antropónimo, Carolina Michaëlis de Vasconcelos (2004 [1896-1905]: 84, 280) espuxo a hipótese de que quizais o trobador estivese desvelando o nome de María Anes, filla de Maria Pais Ribeirinha e de João Fernandez de Lima, a quen Guilhade coñecería na súa terra natal, no castelo de Faria, e volvería achar, xa casada con Afonso Teles de Meneses, o de Córdoba, en Castela. Basea a suposición no feito de que o antedito castelo pasou aos descendentes da Ribeirinha, a quen Sancho o Velho deixara en testamento as cidades miñotas de Parada, Pousadela e Vila do Conde.
A utilización de dúas conxuncións adversativas consecutivas nos vv. 3 (e pero) e 4 (mais) aconsella introducir unha pausa importante entre as dúas, de modo que a primeira delas se refire aos vv. 1-2, mentres a segunda fai referencia a todos os versos anteriores (vv. 1-3). Neste sentido, a puntuación de Michaëlis, coa introdución dun punto final no v. 2, e a de Nobiling, con punto e vírgula, escurece o sentido da estrofa, que só podería ser transparente se supuxésemos para pero o sentido etimolóxico de ‘por iso’ (<per hoc).
A locución conxuntiva e pero, de valor concesivo (‘aínda que’), é de uso regular ao longo de corpus –cómpre sinalar, non obstante, que en bastantes ocasións é posíbel optar entre e pero ou a secuencia de copulativa + adversativa (e, pero).
A partir da consideración de <en> como pronome adverbial (xa presente en Michaëlis), Nobiling (seguido por Littera) intervén na lección manuscrita considerando que perante vogal necesariamente o pronome ten de presentar a forma ende (en[d’] al) (cfr. nota a 93.8); no entanto, escoller rexe preposición en, de modo que é desnecesaria a emenda. Cfr. e non sei en qual escolher (98.17), en vós quer’eu, meu amig’, escolher (1195.26).
Eis unha nova localización xeográfica: agora Faria, que xa aparecía na cantiga 396, e Segovia, onde o trobador morre lonxe da dona pola coita de amor.
Este verso presenta un problema interpretativo na locución adverbial, como mostra que Michaëlis editase inicialmente m’eu pouco e pouqu’..., que foi corrixido no segundo volume da súa edición do Cancioneiro da Ajuda para a forma aquí considerada (Michaëlis 1990: II, 412). A locución pouco e pouco ‘aos poucos’, presente aínda na lingua moderna, tanto en galego como en portugués (véxase Figueiredo 1978: s.v. pouco), presenta no corpus lírico medieval unha forma precedida de posesivo (meu pouc’e pouco), que semella unha formulación exclusiva da sincronía. Neste sentido, o testemuño de Pero Gomez Barroso (747.10) resulta significativo (así como o mesmo proceso en 1522.9, tamén de Guilhade):
Porque tan muito tarda desta vez,
seu pouc’e pouco se vai perdendo
comig’e diz el que jaz morrendo.
Na realidade, os datos apuntan a que a introdución dun posesivo era posíbel noutras locucións adverbiais, como pode comprobarse no rexistro do sintagma de seu vagar en vez de de vagar na Crónica de 1344:
E elles fezerõno assy e tornaronsse pera suas tendas de seu vagar (Cintra 1952-1990: II, 115).
O texto e a interpretación do verso non fican claros, entre outras razóns pola confusa disposición das correccións do revisor do Cancioneiro da Ajuda: «A análise atenta da pasaxe apunta a que ningunha das formas da marxe se introduciu no verso. Despois de di, o pergamiño está raspado. Tras este, obsérvase a habitual marca de corrección. Nesta zona, o texto non ofrece indicios de raspadura» (Arbor Aldea 2009b: 64).
A copulativa inicial da fiinda está moi apagada no códice da Ajuda.
Fem servir cookies de tercers amb finalitats analítiques per poder conèixer els hàbits de navegació (per exemple, les pàgines visitades). Tingueu en compte que, si accepteu les cookies de tercers, haureu d'eliminar-les de les opcions del navegador o del sistema ofert per tercers.
Feu clic al botó corresponent per acceptar o rebutjar les cookies:
Anterior
