I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 744-745 [= LPGP 518-519]); Littera (2016: I, 642).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 46); Machado & Machado (1949: I, 178-179); Rios Milhám (2017: I, 97).
III. Antoloxías: Ferreiro & Martínez Pereiro (1996b: 115).
5 nulh’] null B 7 morrer] moirer B 9 morrer] moirer B 13 matass’] motass B 18 punhe] punha B 26 saber] sabor B
8 soia] soí(a) Michaëlis 11 m[i-o] ela fez] m’ela fez[o] Michaelis, Littera 18 punhe en] punh’en Michaëlis : punh'em Littera 19 na] ‘n a Michaëlis 20 e] (E) Michaëlis 23 que] qu(e) Michaëlis 26 non] nen Michaëlis
(I) Xa eu non podo crer agora que alguén poida algunha vez morrer por coita de amor, pois eu vivo na maior que Amor pode facer sufrir a un home por cousa ningunha, e, pois eu vivo, non sei quen puidese morrer por causa del.
(II) E eu soía ter gran medo de morrer pola miña señora; mais, Deus o sabe, todo este pavor mo fixo ela perder, pois por ela sei eu ben que, se Amor matase alguén, non me deixaría a min vivir.
(III) Mais faime el tanto mal canto eu nunca lle poderei contar en canto eu viva, aínda que nunca me esforce noutra cousa que en expresar a miña coita, e calquera poderá entender que así é unha gran coita.
(IV) E a miña señora non sabe cal é esta coita que eu levei por ela desde que a amei, porque este amor non é igual entre nós: non lle fai saber como el é difícil de sufrir, e por iso non me auxilia.
Esquema métrico: 4 x 8a 8b 8b 8a 8c 8c 8a (= RM 161:256)
Encontros vocálicos: 8 so·i·a‿aver; 18 punhe‿en; 20 poderá‿entender; 23 é‿esta
Enténdase: ‘na maior (coita) / viv’eu’.
A utilización da grafía <ll> (vs. <lh>) de B para a lateral palatal sonora no corpus das cantigas só se rexistra esporadicamente nos cancioneiros apógrafos italianos no indefinido nulho/a; noutras voces a súa aparición é un fenómeno extraordinario, pois só se rexistran cinco ocorrencias dese tipo. Cfr. nota a 199.33.
O ritmo do verso aconsella a reintegración de unha sílaba métrica antes de ela, de modo que o acento se produza na 4ª sílaba. Face á reintegración proposta, as anteriores edicións fixan a variante verbal fez[o].
Talvez a lección certa sexa leixari’ a min, de modo que se evitase a aparición do complemento pronominal sin preposición (véxase notas a 10.1 e 85.14). De calquera forma, no corpus existen contextos que xustifican ambas as posibilidades. Cfr., por exemplo, Per com’Amor leixa viver / mí (101.1-2) ou Pois min Amor non quer leixar (867.1) vs. e leix’a min pas[s]ar / as[s]i meu tempo (625.4) ou e leixad’a min dizer (591.9).
O sentido do texto solicita a mudanza punha > punhe (xa realizada nas edicións anteriores), porque o suxeito ten de ser eu, xa que estamos perante un caso do recorrente topos do inefábel, o que non se pode expresar con palabras: ‘nunca poderei describir ese mal por moito que viva e aínda que non faga outra cousa’.
A lección michaëliana senon ’n a mostra unha estraña decisión editorial se non é produto dun erro de imprenta.
A interpretación do período fica condicionada pola determinación do suxeito de faz saber (v. 26), que debe ser est’amor. Porén, habería aínda outras posibilidades interpretativas que levan consigo unha diferente puntuación:
E mia senhor non sabe qual
x’é esta coita que eu levei
por ela des que a amei,
ca non ést’antre nós igual:
est’amor non lhi faz saber
com’el é grave de sofrer,
e por aquesto me non val.
A interpretación destes versos en Michaëlis (ca non est’ antre nos igual / est’ amor, nen lhi faz saber / ...) obriga a editora xermano-portuguesa á emenda de non para nen, sen xustificación paleográfica nin interpretativa. A través dunha puntuación alternativa, est’amor continúa a ser o suxeito de éste (v. 25), mentres que amor é o suxeito de faz saber; deste xeito, pódese manter o texto transmitido polo manuscrito, con independencia de que a confusión de <o>/<e> é frecuente neste copista de B, tal como se pode comprobar na palabra rimante do v. 26.
Precedente
