I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 73-74 [= LPGP 691-692]); Sodré (1998: 83); Cohen (2003: 129); Pousada Cruz (2013: 263); Littera (2016: II, 186-187).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 94); Braga (1878: 48-49); Machado & Machado (1952: III, 305); Camargo et alii (1995: 41-42).
III. Antoloxías: Varnhagen (1872: 41-42); Nunes (1959: 367-368); Martín Gaite & Ruíz Tarazona (1972: 49); Álvarez Blázquez (1975: 64-65); Beltrán (1987: 45); Ferreira (1988: 78); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996a: 175).
3 avelanal] auelan̄ al V 6 pousarei] ponsa. V 11 nen] Nō B : nō V 16 mostrar] monstrar B
Nunes, Sodré, Pousada Cruz e Littera regularizaron o leixa-pren invertendo as estrofas III-IV.
3 so-lo] sô lo Littera; avelanal] avelãal Nunes 6 so-lo] sô lo Littera; avelanal] avelãal Nunes 8 nen] non Sodré 9 so-lo] sô lo Littera; avelanal] avelãal Nunes 10 o non] non o Nunes 11 nen] non Sodré 12 so-lo] sô lo Littera; avelanal] avelãal Nunes 13 Non lh’ousar] Nen lh’ousar Nunes, Pousada Cruz : Nem lhe ousar Littera 15 so-lo] sô lo Littera; avelanal] avelãal Nunes 16 Non lhe ousar] Nen lh’ousar Nunes : Non lh’ousar Sodré : Nen lhe ousar Pousada Cruz; mostrar] monstrar Sodré 18 so-lo] sô lo Littera; avelanal] avelãal Nunes
(I) Que coita tan grande teño que sufrir por amar amigo e non o poder ver! E folgarei baixo o abeledo.
(II) Que coita tan grande hei de soportar por amar amigo e non lle poder falar! E folgarei baixo o abeledo.
(III) Por amar amigo e non lle poder falar nin ousar mostrarlle a coita que teño: e folgarei baixo o abeledo.
(IV) Por amar amigo e non o ver nin ousar dicirlle a coita que teño: e folgarei baixo o abeledo.
(V) Non lle ousar dicir a coita que sufro e o desexo por el non me dá lecer: e folgarei baixo o abeledo.
(VI) Non lle ousar mostrar a coita que sufro e o desexo por non me dá vagar: e folgarei baixo o abeledo.
Esquema métrico: 6 x 10a 10a 10B (= RM 26:68)
Encontros vocálicos: 16 lhe‿ousar
Esta cantiga, tal e como foi transmitida polos manuscritos, non presenta a orde canónica do leixa-pren, como acontece tamén coas cantigas 1297 e 1300 de Martin Codax (véxase tamén a cantiga 1253). Perante a dúbida levantada dunha eventual ruptura intencional do canon por parte do autor, respectamos o texto tal e como chegou a nós.
O encontro sŭb-ĭllum su desembocou en so-lo (tal como ŭbī-ĭllum derivou en u-lo, forma sobrevivente en galego), amálgama que só se rexistra en cantigas de amigo (864, 922, 1161), talvez como máis outra marca de teor arcaizante. Nos restantes xéneros foi regularizado este encontro, que presenta a forma so~su o(s)/a(s) (véxase Glosario, s.v. so). Neste sentido, a presentación formal de Littera (sô lo) non é axeitada, por canto suxire unha simple conservación da consoante lateral do artigo.
Por outra parte, avelanal (voz derivada do lat. abellānam), como outras voces que aparecen con frecuencia nas cantigas de amigo, mostra a conservación de -n- intervocálico, sen dúbida como decoración arcaizante propia deste xénero (véxase Ferreiro 2008b), aínda que tal arcaísmo fonético pode moi esporadicamente aparecer tamén noutro tipo de composicións (véxase 429.r8 e 473.4).
A variación nen (vv. 8, 11) / non (vv. 13, 16), nivelada en prol de nen (Nunes, Pousada Cruz) ou de non (Sodré) nalgunhas edicións, mostra como o leixa-pren non é un sistema absolutamente ríxido que non admita leves mudanzas expresivas. Cfr. tamén a leva variación lhe ousar (v. 16) a respecto de lh’ousar (vv. 8, 11, 13).
Aparentemente, no corpus trobadoresco profano convive a forma xeral (a)mostrar coa variante (a)monstrar, con grupo consonántico latinizante (véxase nota a 63.2), o cal resulta anómalo na altura cronolóxica do trobadorismo. Con efecto, a análise das leccións manuscritas evidencia que a aparición da consoante nasal implosiva é produto exclusivo da intervención dalgúns copistas de B, pois, cando o verbo conta con dous testemuños, nun deles sempre se rexistra a forma (a)mostrar –na única documentación de demostrar, B presenta tamén a grafía latinizante (1674.15)–. Véxanse, así, B vs. A (188.12, 309.15) e B vs. V (576.7, 624.2, 1072.4, 1096.26, 1160.26, 1463.18, 1476.23, 1488.3, 1643.13 e 1663.6). A teor destes datos, emendamos a lección de B neste verso e mais en 291.11 e 1557.16.
Anterior
