1220 [= Tav 121,15]
Sej’eu fremosa con mui gran pesar

Sej’eu fremosa con mui gran pesar
e mui coitada no meu coraçon,
e choro muit’e faço gran razon,
par Deus, mia madre, de muito chorar
por meu amig’e meu lum’e meu ben,
que se foi d’aqui, ai madr’, e non ven.
E ben sei [eu] de pran que por meu mal
me fez[o] Deus tan fremosa nacer,
pois m’ora faz, como moiro, morrer,
ca moiro, madre, se Deus mi non val,
por meu amig’e meu [lum’e meu ben,
que se foi d’aqui, ai madr’, e non ven].
E fez-mi Deus nacer, per bõa fe,
polo meu mal, [e] er fez-me log’i
máis fremosa de quantas donas vi,
e moiro, madr’, e vedes por que é:
por meu amig’e meu lum’e [meu ben,
que se foi d’aqui, ai madr’, e non ven].
E, pois Deus quer que eu moira por én,
sábian que moiro querendo-lhi ben.
 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20

Manuscritos


B 1204, V 809

Edições


I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 390-391 [= LPGP 800-801]); Cohen (2003: 437); Fernández Campo (2012: 143); Littera (2016: II, 325).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 277-278); Braga (1878: 152); Machado & Machado (1956: V, 311).
III. Antoloxías: Cidade (1941: 49-50); Fernández Pousa (1951: 103); Nunes (1959: 324); Álvarez Blázquez (1975: 93); Ferreiro (2023: 40).

Variantes manuscritas


1 gran] grã B   3 faço] fazo V; gran] grã B; razon] raçon V   5 meu lum'e] lume V   7 pran] prã B   9 morrer] moirer B   10 moiro] muyto B    13 bõa] boa B   16 é] hi BV

Variantes editoriais


8 fez[o] ... tan] fez ... [a]tan Nunes   14 [e] er fez-mi] [e] ar fez-me Nunes : er fez<o> me Cohen   16 madr’, e] madre Nunes, Cohen, Fernández Campo, Littera

Paráfrase


(I) Vivo fermosa con moi gran pesar e moi coitada no meu corazón, e choro moito, e fago gran razón, por Deus, miña nai, en moito chorar por meu amigo e meu lume e meu ben, que se foi de aquí, ai madre, e non vén.
(II) E ben sei eu, en verdade, que polo meu mal me fixo Deus nacer tan fermosa, xa que agora me fai morrer, como morro, pois morro, madre, se Deus non me vale, por meu amigo e meu lume e meu ben, que se foi de aquí, ai madre, e non vén.
(III) E fíxome Deus nacer, abofé, polo meu mal, e aínda me fixo logo a máis fermosa de todas as donas que vin, e morro, madre, e vedes por que é: por meu amigo e meu lume e meu ben, que se foi de aquí, ai madre, e non vén.
(1) E, xa que Deus quere que eu morra por iso, que saiban todos que morro queréndolle ben.

Métrica


Esquema métrico: 3 x 10a 10b 10b 10a 10C 10C (= Tav 160:204) + 10c 10c

Encontros vocálicos: 20 sa·bi͜an

Notas


Texto
  • 1

    A forma sejo, P1 de presente indicativo de seer, resultado da conxugación regular de sĕdēre neste tempo (sĕdĕo, sĕdes etc.), compite desvantaxosamente na lingua medieval cos resultados de sŭm (> son) e *sono (> sõo, soo) (véxase Ferreiro 1999: §218b).

  • 1-6

    A estrofa I desta cantiga de Pero d’Armea mostra certas reminiscencias coa primeira estrofa da cantiga 693, de Joan Soarez Coelho:
              Per boa fe, mui fremosa, sanhuda
    ​​​​​​​          sej’eu e trist’e coitada por én:
    ​​​​​​​          por meu amig’e meu lum’e meu ben,
    ​​​​​​​          que ei perdud’, e el mi [á] perduda
              porque se foi sen meu grado d’aqui.

  • 7

    O suxeito eu semella a mellor opción para sanar a hipometría do verso, en liña coa presenza do pronome no v. 1 da estrofa I: Sej’eu fremosa con mui gran pesar (v. 1) - E ben sei [eu] de pran que por meu mal (v. 7).

  • 8

    Para recuperar a medida decasilábica do verso, recorremos á variante fezo, que ten a vantaxe (fronte a [a]tan, cfr. Nunes) de recolocar o acento na 4ª sílaba. Na lingua medieval aparece a desinencia -o na P3 dos pretéritos fortes, de modo que naquelas formas en que -it final latino desapareceu é posíbel a convivencia das formas fez, quis ou pôs con fezo (tamén feze), quiso (tamén quise) ou poso (tamén pose). Os trobadores utilizan unha ou outra variante por necesidades métricas, e os manuscritos achegan datos que confirman esta variación nos usos lingüísticos, de modo que en ocasións as leccións de A e B son diverxentes. Así, face ao necesario fezo transmitido por A (ás veces produto da revisión da copia) achamos <fez> en B: 277.17 (<fez{o}> A, <fez> B), 286.2 (<fezo> A, <fez> B), 309.10 (<fezo> A, <fez> B), 404.10 (<fezo> A, <fez> B), 430.28 (<fez{o}> A, <fez B>). Porén, en 175.6 o necesario fezo transmitido por B correspóndese co <fez> de A, que torna o verso hipométrico. E aínda se achan contextos en que, fronte á lección de A, con fezo, B rexistra unha variante en que, mantendo o monosilábico fez, se reescribe o texto para asegurar a isometría: Qual dona Deus fez melhor parecer / e que fezo [B: <a fez>] de quantas outras son (175.2), de rogar Deus, e fezo-me [<a d’s e fez mj> B] perder (197.30). É por isto que o recurso a fez[o] está xustificado perante leccións afectadas por hipometría versal: é significativo que no v. 1 do refrán da cantiga 847, face ao correcto fezo que se rexistra na estrofa I (<fez> B, <fezo> V), apareza fez en BV nas estrofas II e III. Cfr. nota a 60.19.

  • 14

    Fronte a Cohen, achamos que neste verso a mellor emenda para resolver a hipometría do verso consiste en recuperar a conxunción ([e] er fez-me...), quizais desaparecida por haplografía, e conveniente para ligar copulativamente as diversas cláusulas da estrofa: E fez-mi Deus nacer ... [e] er fez-me ... e moiro ... e vedes por que é.

  • 16

    En face dos anteriores editores, segmentamos a forma manuscrita en madr’ e, coa copulativa, porque a frase vedes por que (non) no corpus, sempre que posíbel, vai introducida pola conxunción, sobre todo no interior de verso (véxase 186.23, 636.3 e 16, 668.2, 1086.4). (véxase Ferreiro 2019: 37).

    A forma en rima que fornecemos, é, probabelmente <he> no antígrafo, corrixe a lección manuscrita <hi> de BV, que pode deberse á presenza en rima, no verso precedente, e en rima, de vi.

Procurar
    Não foram encontrados resultados