I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 759-760 [= LPGP 678-679]); Littera (2016: II, 168); González (2018: 120).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 49-50); Machado & Machado (1949: I, 189-190); Rios Milhám (2017: I, 106).
III. Antoloxías: Nemésio (1961 [1949]: 40); Torres (1977: 143-144).
1 morrer] moirer B 2 valra] ualira B 4 tod’] cod B 15 Quen] Quēuꝯ B
5 vos] vus Michaëlis 8 [E] que gran ben fez] Que gran ben fez[o] Michaëlis : Que gram bem fez[o] Littera : Que [mui] gran ben fez González 9 El quis que vos [a vós]] el quis que vus Michaëlis : El quis que vos Littera : El[e] quis[o] que vos González 11 vos] vus Michaëlis 15 Quen oje non soubesse] Quen vus non soubess(e) oge Michaëlis : Quem vos nom soubess’hoje Littera 19 Se a] Essa Michaëlis, Littera : Atal González; min] mi Michaëlis, Littera, González 21 vos] vus Michaëlis
(I) Señora, e eu terei de morrer así? E non me ha valer Deus nin a mesura tan grande que vós sabedes ter en toda outra circunstancia, agás contra min? En aciago día vos vin, señora, por me dar Deus tal sorte respecto a vós que eu por vós así hei morrer.
(II) E que gran ben fixo Noso Señor a quen El quixo que non vos vise! E así mesmo fixo logo un gran desamor, miña señora, a quen vos El foi mostrar, se non lle quixo conceder a sorte de que moi ben puidese manter lonxe o seu corazón de nunca vos desexar, señora.
(III) Quen hoxe non soubese apreciar nin esperar, señora, canto valedes, e aínda que vise a vosa fermosura, nin a comprendese sequera, nin pensase nela! Se Deus me quixo dar a min a sorte, fíxome comprender o fermosa que vós sodes, e morro porque vos sei apreciar.
(IV) O meu entendemento causoume o maior mal que calquera outra cousa me podería facer: fíxome entender cal é o mellor ben do mundo, ao que Deus non lle fixo outro igual, e non mo quixo Deus mostrar agás para que eu viva xa por sempre na coita maior de cantas El fixo.
Esquema métrico: 4 x 10a 10’b 10a 10c 10c 10’b 10a (= RM 125:1)
Encontros vocálicos: 26 mi-‿o
A solución ecdótica máis económica para restaurar a isometría neste verso é a reintegración da copulativa inicial de estrofa, condicente coa copulativa do v. 10 e lingüisticamente menos intrusiva do que as solucións de Michaëlis (fez[o]) e González ([mui] gran). Casos semellantes documéntanse en 151.7, 157.7, 163.11, 261.13, 293.8, 294.7 e 13, 332.7, 408.7, 447.7, 448.8, 490.19, 586.11 etc.
Na poesía trobadoresca galego-portuguesa é moi frecuente o encontro dos pronomes vos e lhe (ou lhi) polo frecuente uso de vos como dativo ético, resolto cunha asimilación da consoante alveolar á lateral palatal (135.7, 142.13, 216.18, 254.16, 393.15, 490.13, 562.11, 722.16, 767.2, 819.2, 971.17, 1121.18, 1648.12), coa única excepción en 1388.8. A mesma solución se encontra nas Cantigas de Santa Maria (CSM 135.69, 151.38, 203.4, 265.102), mesmo algunha vez na secuencia pois + lle:
e poy-ll’ ouveron comprada, un dia ante da luz
moveron do porto Dovra (CSM 35.115)e poi-ll’ alçaron a mesa, foi catar logo correndo
logar en que o fezesse (CSM 45.37)
foi enton ela moi leda poi-ll’ el diss’ onde ve͂era (CSM 55.72).
A expunción de vos semella mellor alternativa do que a inversión da orde dos elementos da frase, tal como Michaëlis (e Littera) propón, á vista doutros contextos en que vos é un elemento espurio conforme a lección correcta dalgún dos testemuños manuscritos (véxase 183.4, onde B mostra como A introduciu erradamente o pronome, ou 214.14, onde B presenta, fronte a A, un vos espurio).
A locución conxuntiva e pero, de valor concesivo (‘aínda que’), é de uso regular ao longo de corpus –cómpre sinalar, non obstante, que en bastantes ocasións é posíbel optar entre e pero ou a secuencia de copulativa + adversativa (e, pero).
Unha lectura irónica dos vv. 19-21 escusa a emenda da secuencia inicial do verso (<sea uentura>), unha cláusula condicional dependente de fez (v. 20).
Igual que acontece con fezo vs. fez (véxase nota a 53.16), a forma quiso tamén presenta tendencia á alternancia con quis, circunstancia que confirma que, en certos casos, quis[o] é a solución máis axeitada para resolver os problemas de hipometría versal. Véxase como, face á correcta forma quiso de A, os apógrafos italianos presentan quis (por ela, nunca m’er quiso [<quis> B] falar, 310.7; pois s’El nunca de min quiso [<qⁱs> BV] doer, 420.9), do mesmo xeito que no refrán da estrofa I da cantiga 995 aparece a seguinte variación A vs. BV: que nunca Deus gran coita quiso dar vs. que nunca Deus mui gran coita quis dar.
Anterior
