I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 426-427); Tavani (1964: 53 [= LPGP 606]); Cohen (2003: 495); Littera (2016: II, 64-65).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 297); Braga (1878: 163); Machado & Machado (1956: V, 374).
III. Antoloxías: Seoane (1941: 120-121); Piccolo (1951: 120-121); Bernárdez (1952: 128); Nunes (1959: 329-330); Martín Gaite & Ruíz Tarazona (1972: 97); Álvarez Blázquez (1975: 106); Landeira Yrago (1975: 100); Alvar & Beltrán (1989: 251); Pena (1990: 326); Delgado León (1996: 71); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996a: 151); Magalhães (2007: 107); Souto Cabo (2017: 162).
2 dizia] Dixia B 8 manselinha] mãsseliā B : māsseliā V 9 cantou] tāton V; meninha] meniā BV
8 manselinha] mansselĩa Tavani : manselĩa Cohen, Littera 9 meninha] menĩa Tavani, Cohen, Littera
(I) Unha moza namorada cantaba un cantar de amor, e dixo: «Noso Señor, (oxalá) fose eu hoxe aventurada (e) que ouvise o meu amigo como eu este cantar digo!
(II) A moza era ben parecida e coa súa doce voz cantou e dixo a meniña: «(Oxalá) prouguese a Santa María que ouvise o meu amigo como eu este cantar digo!
(III) Cantaba moi de corazón e estaba moi fermosa, e dixo cando cantaba: «Pido a Deus por petición que ouvise o meu amigo como eu este cantar digo!».
Esquema métrico: 7’a 8b 8b 7’a 7’C 7’C (I [= RM 160:427]) + 7’a 7’b 7’b 7’a 7’C 7’C (II [= RM 160:456]) + 8a 7’b 7’a 8a 7’C 7’C (III [= RM 160:412])
Nesta cantiga existe variación funcional de que nas diversas ocorrencias do refrán: na primeira estrofa funciona como conxunción causal, e completiva nas estrofas II-III. Cfr. nota a 27.4.
A voz manselinho/a é unha mostra de dupla sufixación (véxase Ferreiro 2001 [1997]: §464) que o adxectivo (ou adverbio) presenta noutros dous contextos do corpus trobadoresco profano (Estevan Coelho e Airas Nunez):
Sedia la fremosa seu sirgo torcendo,
sa voz manselinha fremoso dizendo / ...
Sedia la fremosa seu sirgo lavrando,
sa voz manselinha fremoso cantando / ... (735.2, 5)
Pois que a grilanda fez a pastor,
foi-se cantando, indo-s’én manselinho,
e tornei-m’eu logo a meu caminho (864.26).
O mesmo acontece co adxectivo fraquelinha, utilizado por Joan Garcia de Guilhade nunha cantiga de escarnio, en claro contraste coa aparición do sufixo -elinho, ligado aos xéneros amorosos:
Dona Ouroana, pois ja besta avedes,
outro conselh’ar avedes mester:
vós sodes mui fraquelinha molher
e ja máis cavalgar non podedes (765.4).
E aínda se rexistra o substantivo mocelinha, tamén noutro texto de Guilhade:
Que feramente as todas venceu
a mocelinha! En pouca sazon
de parecer todas vençudas son (765.14).
Nas Cantigas de Santa Maria documéntase a mesma acumulación sufixal:
foss', assi proug’aa Virgen, que dos çeos é Reynna:
fez que o moço pedisse de comer, e foi aginna
guarid’e trebellou logo conos outros moçelinnos (CSM 389.38).
Esta re-sufixación con -inho sobre un anterior sufixo -elo/-a revela como este sufixo xa deixara de ser produtivo e de ser utilizado nas formacións diminutivas.
A voz pediçon é derivado romance (pedir + -çon) raramente utilizada na Idade Media (a forma xeral era o latinismo petiçon), pois só a achamos nun documento de 1312:
A segunda pediçón. VI feyra et onze días de fevreyro (cfr. CGPA, s.v.).
Précédent
