g

Glossaire

[dern. rév. : 20/07/2023]ImprimerAlterner visualisation des exemples
guisar ~ aguisar v.
1. v. tr. et intr. 'preparar, arranxar, dispor'
Neste acepción rexe con frecuencia a preposición de e, en menor medida, en

21.3 e digo-lh’eu sempre que lho farei / e que m’atenda e guisá-lho-ei||46.27 e guisarei / como aja vosso desamor||62.20 E, se me Deus vosso ben der / e me non ar quiser guisar / vosco que me possa durar, / non mi avera mester||76.22 pois que mi Deus guisar non quer / por que end’al possa fazer||100.7 mais prazer-m’-ia de morrer / se mi-o quisesse Deus guisar||218.20 mais rog’a Deus, que lle tanto ben fez, / que El me guise como algũa vez / a veja ced’, ...||358.1 Nostro Sennor, quen m’oj’a min guisasse / o que eu nunca guisad’averei||365.16 mais, pois que m’ora Deus / [o] guisou, j’agora verei / prazer||405.9 por mal de min e destes ollos meus / me guisou ora que non viss’os seus||501.3 Ca logo m’El guisou que vos oi / falar||505.1 Senhor, pois que m’agora Deus guisou / que vos vejo e vos posso falar, / quero-vo-la mia fazenda mostrar||510.17 se o Deus quisesse guisar, / erades bõa pera rei||519.4 guisar-lh’-ia Nostro Senhor / que vivess’en mui gran pesar||519.6 guisar-lh’-ia Nostro Senhor / que vivess’en mui gran pesar, / guisando-lho Nostro Senhor / como [o] mi a mí foi guisar||519.7 guisando-lho Nostro Senhor / como [o] mi a mí foi guisar||519.11 creede ben / que, ... / que ben lhi guisaria Deus / que vivess’en mui gran pesar||519.13 que ben lhi guisaria Deus / que vivess’en mui gran pesar / se lho assi guisasse Deus / como [o] mi a mí foi guisar||519.18 guisar-lh’-ia quen vos tal fez / ...que vivess’en mui gran pesar||519.20 guisar-lh’-ia quen vos tal fez / [que vivess’en mui gran pesar, / guisando-lho quen vos tal fez] / como [o] mi a mí foi guisar||542.10 e assi o quis Deus guisar||599.6 Mais, se eu posso, ... / que o veja e lhi possa falar, /  guisar-lho-ei||604.19 E, se [o] non guisardes mui ced’assi, / matades vós, amig’, e matades min||626.4 mais ora ja mi guisou Deus assi / que, ... / cobrei d’atender outro mui melhor / en todo ben de quantos outros vi||626.18 mais proug[u]e a Deus de mi-o as[s]i guisar: / que, ... / en outra senhor mui melhor cobrei||649.13 E ben assi mi-o quiso mia ventura guisar / que nunca sen vós ouvi sabor, erg’en chorar||687.5 ca d’aqui o poss’eu guisar, / mais por mi fazerdes pesar||733.2 e dizedes-mi vós que vos guis’eu / que faledes ante comig’;...||786.4 mais logo lh’eu guisei / que lhi fiz de mí queixume perder||786.10 mais guisei eu, par Deus, / que lhi fiz de mí [queixume perder:||786.16 ouv’én tal coita no meu coraçon / que nunca dormi e guisei por én||794.3 mais guisarei, meu amigo, / como faledes comigo||832.4 tornade-vos máis cedo que poderdes / e guisarei como faledes migo||841.4 e quen m’este mal fui buscar / guise-lhi Deus por end’assi||841.10 e quen este mal foi fazer / guise-lh’assi Nostro Senhor||902.9 E foi-mi-o Deus ora guisar, / senhor, e máis vos én direi: / ... ||923.19 Ele me guise algũa vez / que tal coita vos veja eu / de viver migo||991.3 Nen Deus non o quis[e] guisar, / pero o fez e o firmou||1013.1 Ai mia filha, por Deus, guisade vós / que vos veja [e]sse fustan trager / voss’amig’, ...||1013.9 mais guisade cedo por Deus / que vos veja, non façades end’al||1016.19 E por que o non guisamos, / pois nos tanto desejamos?||1025.4 e por én guise-mi-o Nostro Senhor / que vos faça eu ben en guisa tal / que seja vosso ben e non meu mal||1025.10 e guisa-lo eu / que vos faça eu ben en guisa tal / ...que seja vosso ben e non meu mal||1025.16 e por én guise-mi-o Deus, se quiser, / que vos faça [eu ben en guisa tal / que seja vosso ben e non meu mal]||1040.9 mais, se guisar u me veja / e lhi fezer seu mandado, / non leixará el, amiga, / [nulh’ome a que o non diga]||1063.20 essa me soube de guisa guisar / que non ouvess’eu ben d’Amor nen d’al||1065.21 que vos eu non posso fazer / nen mi-o quer Deus nen vós guisar||1084.2 A maior coita que Deus quis fazer, / senhor fremosa, a min a guisou / aquel dia que me de vós quitou||1123.2 Assanhou-s’o meu amigo / a mí porque non guisei / como falasse comigo||1134.8 por én guisaron que non podesse / a Santa [Maria ir]||1151.2 Se meu amig’a San Servando for / e lho Deus guisa, polo seu amor, / i-lo quer’eu, madre, veer||1156.6 mais, se soubess’eu qual ben el querria / aver de mí, assi lho guisaria||1215.2 Vedes qual preit’eu querria trager, / irmãa, se o eu podesse guisar: / ... ||1215.5 e, se mi Deus esto guisar, ben sei / de mí que log’eu mui leda serei||1215.13 E, se mi a mí guisar Nostro Senhor / aqueste preito, sera meu gran ben||1228.8 E non fica per mí, per bõa fe, / d’aver meu ben e de lho guisar eu||1228.14 E, per bõa fe, non fica per mí / quant’eu poss’, amiga, de lho guisar||1263.27 e, se m’El esto non guisar, / quen me poderia valer?||1532.19 E vós enton guisastes-mi-o assi / que mi valvera muito máis a min / jazer mort[o] ou seer enforcado
128.24 por én, non devi’a quitar / os seus ollos de a veer / a quen Deus quisesse guisar / de llo querer ela sofrer||214.8 A min aven, a que quis Deus guisar / d’aver gran coita ja mentr’eu viver||364.1 O meu Sennor [Deus] me guisou / de sempr’eu ja coita sofrer||365.4 mais, pois de vos veer / [Deus] guisou, ja agora verei / prazer||365.9 mais, pois m’El foi guisar / de vos veer, ja veerei / prazer por quanto pesar vi||432.1 Q[ue Deus Sennor] me guisou de viver / na mui gran coita||522.1 Pois que vos Deus, amigo, quer guisar / d’irdes à terra d’u é mia senhor||529.1 Senhor, non vos pes se me guisar Deus / algũa vez de vos poder veer||544.16 ca me ten seu amor tan aficado, / des que se non guisou de a veer||587.4 Amad’e meu amigo, / valha Deus, / vede la frol do pinho / e guisade d’andar||604.5 e, pois ést’assi, /  guisade de nos irmos, por Deus, d’aqui||718.6 mais, pois mi Deus guisa de o ir [i] / veer, / veerei i mui [gran prazer]||991.1 Que mal s’este mundo guisou / de nulh’ome per el fiar!||1263.24 Mais quen me podia valer / senon Deus, a que rogarei / que me guise d’ir||1342.19 mais Saturno lha guisou de tal renda / u non á pan nen vinho d’oferenda||1474.2 [se] podesse guisar / da sa mort’e se ben maenfestar||1474.10 e por aquesto se quer trabalhar / a como quer de se desto guisar||1646.15 E vedes que ben se guisou / de fria cozinha teer / o infançon
172.15 E nunca me Deus quis guisar / en quanto cuidado prendi

417.3 dizen-mi ora que mi-o aguis’assi / Nostro Sennor como m’eu receei||501.1 Como me Deus aguisou que vivesse / en gran coita, senhor, des que vos vi!||501.6 e tod’aquesto m’El foi aguisar / en tal que eu nunca coita perdesse||552.6 siquer teede por razon, / senhor fremosa, de vos non pesar / de vos veer se mi-o Deus [a]guisar||599.14 Mia morte quisestes, madr’, e non al, / quand’aguisastes que per nulha ren / eu non viss’o meu amig’e meu ben||701.9 ca, pero m’end’eu gran sabor ouver / e mui gran coita no meu coraçon / de lho [a]guisar, ... / non lho [a]guisarei||701.10 non lho [a]guisarei, pois non souber, / e pesa-mi||896.10 Cuid’est’, e cuido guisado, / ca me quis Deus aguisar / que sempr’amei desamado||1286.8 Serei vosc’en San Momede do mar, / na ermida, se mi-o Deus aguisar
142.13 se lles Deus algũa sazon / aguisou de vo-lles mostrar / ou d’oiren de vós falar||142.13-14 se lles Deus algũa sazon / aguisou de vo-lles mostrar / oud’oiren de vós falar||282.1 Deus, que mi oj’aguisou de vos veer / e que é da mia coita sabedor||522.11 E, pois que vos Deus aguisa d’ir i, / tenh’eu que mi fez El i mui gran ben||701.3 e enviou-mi dizer e rogar / que lh’aguis’eu de comigo falar||1215.8 E atal preito m’era mui mester, / se mi Deus aguisar de o aver
2. v. pron. 'axeitar, prepararse, disporse'
41.4 todo xe me d’outra guisa guisou||364.9 que ben s’end’El soube guisar / u me fez tal dona veer||1108.16 ca vos direi como xi me guisou: / ...
250.8 E, porque non quig’eu con el falar / quand’el quisera nen se mi aguisou, / assanhou-s’el máis||876.3 eu indo-mi aguisando por ir con el mia via / achei ũa companha assaz brava e crua
3. v. pron. 'acontecer, ocorrer'
367.3 mais non posso nen xi me guisa assi||604.7 Non vos vi, á gran tempo, nen se guisou, / ca o partiu mia madr[e], a que pesou / daqueste preit’, ...||1041.13 Com’eu querria, non se guis’assi

◆ IPrés.: P3 guisa ~ aguisa, P4 guisamos||IPassé: P1 guisei, P3 guisou ~ aguisou, P5 guisastes ~ aguisastes, P6 guisaron||IFUT.: P1 guisarei ~ [a]guisarei||ICond.: P1 guisaria, P3 guisaria||SPrés.: P1 guis(e) ~ aguis(e), P3 guise||SP.: P3 guisasse||SFut.: P3 guisar ~ aguisar, P5 guisardes||Impér.: P5 guisade||Gérond.: guisando ~ aguisando