c

Glossaire

Termes de C
[dern. rév. : 02/11/2024]ImprimerAlterner visualisation des exemples
coraçon subst. masc. 'corazón; fig. ‘sentimento interior, vontade, pensamento, amor'. Cf. cor
1.23 e meu coraçon / non sera senon da que sei / mui fremosa e de gran prez||13.2 Que me non podesse forçar / cuidei eu de meu coraçon||18.19 que nunca eu de vós parti / meu coraçon, pois vos amei||20.20 pois que vos ja sempr’eu / averei ja [e]no meu coraçon / a desejar||25.7 macar m’end’eu quisesse al non / queria o meu coraçon||27.1 Min fez meter meu coraçon / en amar tal senhor que non / sei osmar guisa nen razon / por que lhi máis possa guarir||32.27 Tan grave m’é de cometer / que mi-o non cab’o coraçon||49.3 ali tenh’eu o coraçon||52.13 por Deus, meted’o coraçon, / se poderdes, en vos prazer||59.1 Per boa fe, meu coraçon, / mal me per-fostes conselhar / aquel dia’n que vós filhar / me fezestes esta senhor||63.7 ca sei / ca ja per vós non perderei / gran coita do meu coraçon / q[ue] eu i tenho, mia senhor,||64.7 nunca perderei / esta coita que oj’eu ei / d’amor eno meu coraçon||66.8 nen desejarei no meu coraçon / enquant’eu ja eno mundo viver||71.28 ca de tal ben eu guardar-m’-ei / e con mia cuita me querrei / compõer con meu coraçon||72.2 De cuita grand’e de pesar / non á oj’o meu coraçon / nulla mingua||76.8 E pesa-vos porque non ei / eu poder no meu coraçon / d’amar, mia senhor, se vós non||79.3 e ora ja este meu coraçon / anda perdudo e fóra de sén / por ũa dona||82.28 ca sempr’en ela cuidarei / e sempr’en ela ja terrei / o coraçon mentr’eu viver||86.14 por tamanna cuita sofrer / qual sofr’eu no meu coraçon||103.6 e cuid’en vós como vos soio veer, / e atant’ei de ben eno meu coraçon.||106.13 se lhi non quis atal ventura dar / que o seu coraçon mui ben partisse / de vo-lhi nunca desejar, senhor||108.4 e esforçar mui ben meu coraçon / e ar pensar de m’ir alhur guarir||109.15 nen meu coraçon nunca o de vós partirei||110.1 Senhor, perdud’ei por vós ja o coraçon / e sabor do mundo que soia eu aver,||118.3 mais quant’end’eu no coraçon temia / ei! ei! ei!, / sennor||126.5 meus olhos e meu coraçon / e Amor, todos estes son / os que me non leixan quitar||126.11 e non os poss’end’eu tolher / nen o coraçon de cuidar / en vós||134.23 Deus!, como pod’o coraçon quitar / de vós, nen os ollos de vos veer||142.5 todos maravillados son / de non poder meu coraçon / per algũa guisa quitar, / por tod’esto, de vos amar||144.1 Meu coraçon me faz amar / sennor atal||152.8 Tod’ome que souber meu coraçon / nulla culpa non me dev’a põer / por eu morar u podesse veer / a mia sennor por que moiro||153.12 mais da gran coita do meu coraçon / non ll’ei a dizer ren||161.21 E, pois vos Deus fez parecer mellor / de quantas outras eno mundo son, / por mal de min e do meu coraçon||164.14 E, se m’El amostrar a mia sennor, / que am’eu máis ca o meu coraçon||165.6 Dized’, ai coita do meu coraçon!||166.18 pois Deus, que mi-a fez muit’amar, / non quer, nen o meu coraçon||167.16 e nunca end’atenderei / con que folgu’o meu coraçon||173.7 ai lume destes meus / ollos e coita do meu coraçon!||180.13 E queixo-m’, e meu coraçon, / porque mi faz gran ben querer / vós de que nunca pud’aver / ben||181.4 e de mia mort’ei eu mui gran sabor / por non sofrer mui gran coita d’amor / que sofri sempre no meu coraçon||186.24 porque ei medo no meu coraçon, / pois que o corpo perço, de perder, / meus amigos, quanto vos eu direi||199.26 castigar-s’én pelo seu coraçon / qual pera sí non quisesse||203.23 e non poss’end’o coraçon partir / nen os ollos, mais non ous’ala ir||204.18 ést[e] meu coraçon traedor / que mi-a depois conselhou a veer||211.19 que podess’eu sofrer mui ben / as grandes coitas que levei / por ela eno coraço[n]||213.4 ben sei eu ca nunca ten / gran coita no seu coraçon||213.18 vedes per quen: / per min e per meu coraçon||214.14 mais a Deus rogar / quer’eu assi (ca assi m’é mester): / que El me dé mia morte se non der / tal coraçon a vós d’én non pesar||215.11 E veja eu de vós, sennor, / e de quant’al amo, pesar / se nunca no vosso logar / tive ren no meu coraçon||218.22 que El me guise como algũa vez / a veja ced’, ... / con mellor coraçon escontra mí||224.7 Ouv’eu tal coita no meu coraçon / que nunca vi prazer se ora non||226.11 e non quis o meu coraçon||228.15 E nunca eu tamanna coita vi / aver a ome, ... / a qual oj’eu ei no meu coraçon / por vós||240.7 e irei én / con mui gran coita no meu coraçon / tal que, se a vir, quantas cousas son / eno mundo non mi an de guarecer||243.12 e de me dar coraçon de tẽer / por ben quanto m’ela quiser fazer||243.21 pero estou led’en meu coraçon / porque quero tan bõa dona ben||244.14 e, por én, coita do meu coraçon, / aque-m’aqui eno vosso poder||246.16 mais tant’esforç’ei no meu coraçon||251.14 mais non pod’ela por ende / o meu / coraçon partir do seu||252.20 E nunca m’end’eu partirei, / ca non quer o meu coraçon / nen Deus||253.13 E partir-s’-á meu coraçon / de nunca d’al ren se pagar||256.11 Com’é quite meu coraçon / senon en vós d’en al cuidar, / se vo-l’eu ousasse mostrar, / por mesur’e por al non, / doer-vos-iades de min||258.8 Quisera-m’eu que foss’assi / que podesse meu coraçon / encobrir||258.28 e negara-vo-l’eu, mais non / quis Deus nen o meu coraçon||264.5 ca lles quero fazer veer / a sennor do meu coraçon||272.5 e fiz seu mal e do meu coraçon / por me vengar deles e por al non||273.16 A mia ventura quer’eu mui gran mal, / e quero mal ao meu coraçon||276.9 sennor de min e do meu coraçon, / dizede-m’esto, se vos valla Deus||278.14 e por esto rogo Nostro Sennor / que lle meta eno seu coraçon / que me faça ben||284. e por aquest’é ‘ssi meu coraçon||293.17 atanto fazedes a min levar / maior coidado no meu coraçon / en desejar o ben que vos Deus deu||294.10 que, u quer que seja, / no coraçon me dá voss’amor tal fer[i]da||295.3 Pois [s]’ora faz que eu viver aqui / poss’u non poss’, ... / vee-la senhor do meu coraçon||296.11 Ai coita do meu coraçon, / dizede, ... / que vos non doedes de min||307.7 Da mia sennor e do meu coraçon, / ... / ..., / maravillo-me e faço gran razon||311.3 Quand’eu podia mia sennor / veer, ben desejava enton / dela eno meu coraçon||320.14 e al desej’eu no meu coraçon||327.7 Quen ben quiser meu coraçon / saber por que ensandeci / pregunte-me||328.1 Senhor de mí e do meu coraçon, / dizedes que non avedes poder / per nulha guisa de mi ben fazer||329.14 Guisado teen de nunca perder / coita meus olhos e meu coraçon||330.6 Trager-lh’i eu os panos, mais non [no] coraçon»||330.12 tragerei eu os [panos, mais no coraçon al]||330.18 ca d’err’ei contra J[e]sus eno coraçon meu||336.2 Vej’eu as gentes andar revolvendo / e mudando aginha os corações / do que poen antre sí, ai varões!||337.7 Vivo coitado no meu coraçon / e vivo no mundo mui sen prazer||340.5 ca, de pran, assi me ten en poder / que non poss’end’o coraçon partir:||348.2 Por non saberen qual ben desejei / e desejo eno meu coraçon||350.8 A vós non ous’a gran coita dizer / que ei por vós eno meu coraçon||353.7 Sofrer quero de nunca lle dizer / qual ben lle quero no meu coraçon||356.3 e queren devinnar meu coraçon, / e non poden||363.6 averei, se Deus me perdon, / gran coita no meu coraçon!||367.10 e [e]no meu coraçon / tal coita ei que non [poderia viver<||368.1 Quer’eu agora ja meu coraçon / esforçar ben e non morrer assi||372.3 sempr’eu punhei de me guardar que non / soubessen qual coita no coraçon / por vós sempr’oue||375.13 Pois de vos servir é meu coraçon / e non atendo por én galardon / de vós||387.18 nembre-vos quant’afan levei / por vós, ... / e forçad’esse coraçon||397.8 Guisado teen de nunca perder / meus ollos coita e meu coraçon||399.5 ca me tremi’assi o coraçon / que non sei se [me] llo dixe, se non||399.19 E a quen muito trem’o coraçon / nunca ben pod’acabar sa razon||400.2 – Vedes, sennor, quero-vos eu tal ben / qual maior posso no meu coraçon||403.1 Muito ando triste no meu coraçon||407.25 e meu coraçon / ja non sab’al fazer senon cuidar / en mia sennor||414.9 mais non / perdi por én coita do coraçon||415.10 e pode muit’e á tal coraçon / que o non pode ren apoderar||416.14 sennor de mí e do meu coraçon||421.4 mais, se soubessen o meu coraçon, / no’me cuid’eu que o fossen provar||421.7 Mais, porque non saben meu coraçon, / se van eles maravillar per min||421.15 pero se maravillan én / os que non saben meu coraçon ben / por que a peço||429.13 sempre [e]no meu coraçon muito veer desejo / a senhor do melhor prez / de qua[n]tas Deus nunca fez||429.24 ca non perço cuidado / do coraçon en guisa tal que me trax aficado / pola melhor das que sei||430.21 ca non averei, pois eu morto for, / tal coita qual ei no meu coraçon||433.14 Mui gran dereito faç’en me queixar / de vós, sennor, eno meu coraçon, / que me leixades morrer sen razon / por vós||440. e [que] punn’en partir o coraçon / de vos amar, pois non ei voss’amor||444.15 sennor de mí e do meu coraçon||447.13 E sab’este meu coraçon, / que por vós muito mal levou / des que vos vi e el cuidou||478.12 ca dentro no coraçon / senti deles a espinha!||482.10 ca os pontos del no meu coraçon / se ficaran de guisa que log’i / cuidei morrer||484.5 tan gran sabor ouve d’ir a sa terra / que log’enton por adail filhou / seu coraçon||499.18 confort’ei no meu coraçon||500.20 coita deste meu coraçon, / a quen direi o meu pesar?||509.16 par Deus, coita do meu coraçon||511.17 con cuidad’e con pavor / meu coraçon non é são||511.22 senhor do meu coraçon||513.5 se non é o coraçon meu / máis preto dela que o seu||515.1 Se eu podess’ora meu coraçon, / senhor, forçar||518.20 ca Deus vos deu end’o poder / e coraçon de mi-o fazer||526.18 mais nunca pudi o coraçon forçar / que vos gran ben non ouvess’a querer||530.2 Senhor fremosa e do mui loução / coraçon||540.1 Senhor, cuitad’é o meu coraçon / por vós||541.5 non / an tan gran coita no seu coraçon / qual m’eu por mia senhor vejo levar||544.13 ca verdadeiramente des enton / non trago mig’aqueste coraçon / nen er sei de min parte nen mandado||553.3 senhor deste meu coraçon||554.2 Ben me podedes vós, senhor, / partir deste meu coraçon / graves coitas||555.2 senhor deste meu coraçon||558.5 E por én / peç’eu tant’a Nostro Senhor: / que vos mud’esse coraçon / que mi avedes tan sen razon||560.2 e no meu coraçon / ei mui gran pesar, se Deus mi perdon||560.6 mais non posso forçar o coraçon, / que mi forçou meu saber e meu sén||560.12 mais tolhe-m’end’o coraçon poder||560.18 e queria non vos aver amor, / mais o coraçon pode máis ca mí||562.2 Punh’eu, senhor, quanto poss’en quitar / d’en vós cuidar este meu coraçon||562.12 que non podess’o coraçon des i / partir d’en vós cuidar||562.18 pois non poss’end’o coraçon tirar / de viver en camanho mal vivi||564.26 ca meu coraçon non é / nen sera, per bõa fe, / senon no [que] quero ben||571.13 Amiga, o coraçon seu / era de tornar ced’aqui / u visse os meus olhos e min||572.2 Que trist’oj’é meu amigo, / amiga, no seu coraçon||602.16 Senhor do meu coraçon||620.3 e, par Deus, amiga, ei end’eu pesar, / porque s’ora vai, eno meu coraçon, / tamanho que esto non é de falar||625.17 pois m’El pesar con tan gran coita deu / que nunca prazer no coraç[on] meu / me pode dar||626.10 log’i cu[i]dei que non / perdesse coita do meu coraçon||630.15 cada ũu deles no seu coraçon, / se me vissen, nunca, per bõa fe, / terrian meu amigo por sandeu||644.10 ca ja máis non ar fui ledo meu coraçon, meu amigo||649.5 Ouv’én por vós tal coita eno meu coraçon / que nunca vos cuidar’a veer nulha sazon||650.5 eno meu coraçon vos ei / tan grand’amor, meu amigo||672.1 Tanto sei eu de mí parte quant’é de meu coraçon||679.6 Irmãa, o meu amigo, que sei que me quer maior ben / ca sí nen ca seu coraçon||683.8 ca lhi direi ca mui melhor ca mí / lhi quer’eu ja, nen ca meu coraçon||693.12 Tan cruamente lho cuid’a vedar / que ben mil vezes no seu coraçon / rog’el a Deus que lhi dé meu perdon / ou sa morte||699.13 Nen nunca o meu coraçon / nen os meus olhos ar quitei / de chorar||701.8 ca, pero m’end’eu gran sabor ouver / e mui gran coita no meu coraçon / de lho [a]guisar||712.2 foi-s’o meu amig’, e o meu coraçon, / donas, per bõa fe, / ala ést’u el é||713.6 e non / pod’el saber ren do meu coraçon||713.14 Por lhi dar coita por sabe-lo seu / coraçon ben, ... / m’encobri de máis sempr’, ...||722.24 e, ... / non pod’én ja o coraçon quitar||723.22 [e] creceu-mi tal coita no coraçon, / ..., / que a mo[rrer ouvera por el enton]||741.2 O voss’amig’, amiga, foi sazon / que desejava no seu coraçon / outra molher||742.9 Elas non saben qual sabor eu ei / de lhi fazer ben no meu coraçon||748.14 ca nunca ben no mundo pod’aver / nen gran prazer eno seu coraçon / se non viver [mig’enquant’eu viver]||749.4 e máis d’outra ren / gradesc’a Deus eno meu coraçon / que m’El fremosa fez||764.7 E ja cobrad[o] é seu coraçon, / pois el ficou u lh’a mia cinta dei||786.15 ouv’én tal coita no meu coraçon / que nunca dormi e guisei por én||791.8 Se m’assanhar, non façades i al / e sofrede a sanha no coraçon||792.13 Muit’and’eu leda no meu coraçon / con meu amig||797.10 e non poss[o] end’eu partir / o coraçon, madre, por Deus||798.10 tanto punha de me servir / o senhor do meu coraçon, / meu amigo, que ést’aqui||806.7 nen ben nen mal non ma poden quitar / do coraçon, e que sera de min?||806.13 [nen ben nen mal non ma poden quitar] / do coraçon||818.1 Coitada sejo no meu coraçon / por meu amigo, [que] diz ca se quer / ir d’aqui||819.11 ca sei eu ja pelo seu coraçon / mui ben que log’el [morto seria]||821.3 ca muit’á gran sazon / que anda triste o meu coraçon||823.11 ai coita do meu coraçon||830.6 tan coitad’é seu coraçon!||830.21 eu perço por el[e] o sén, / e el por mí o coraçon||833.8 Ides-vos vós ora e tan grand’afan / leixades mí e[n]o meu coraçon / que mi non jaz i al se morte non||835.3 e meu coraçon ja pode folgar / e dormir ja||840.2 e quero-vos leixar / encomendad’este meu coraçon / que fique vosc’, ...||840.7 e de mí, senhor, por Deus, que sera, / poi-lo coraçon migo non levar?||840.8 Poi-lo meu coraçon vosco ficar, / ai mia sen[h]or, ... / nembre-vos sempr[e]||840.16 E praza-vos, pois vosco quer andar / meu coraçon e nunca se par[tir] / de vós||844.11 – [E] gran prazer ei no meu coraçon / porque se foi e vos non viu enton||852.5 mais non poss’eu meu coraçon forçar / que non cuide com’el [quiser] cuidar||855.3 Tal ventura quis Deus a min, sen[h]or, / dar contra vós que non posso partir / meu coraçon de vos gran ben querer||856.2 Senhor, con migo non posso eu poer / nen con este cativo coraçon / que vos non aja milhor a querer / de quantas cousas eno mundo son||857.10 e meus desejos e meu coraçon / nunca de vós ouveran se mal non||857.16 e gran coita mortal / me vós destes eno coraçon meu||859.11 pois as mias coitas o meu coraçon / sofrer non pode||859.15 por én me[u] coraçon / non pode ja tanto mal endurar||871.1 Par Deus, coraçon, [mui] mal me matades / e prol vossa nen minha non fazedes||882.19 ca non poss’end’o coraçon partir||882.23 se viss’ela o meu coraçon tan ben / com’el ela, dever-s’-i’a doer / del e de min||885.7 ai coita do meu coraçon||889.17 ca seu fremoso catar e riir / e falar ben sempr’en bõa razon / assi m’alegra no meu coraçon||908.8 Ja por coita nen por pesar / que aja no meu coraçon / non me quer’eu muito queixar||909.2 Quand’eu non podia veer / a senhor do meu coraçon / e de mí||923.12 E terria por gran razon, / ..., / d’averdes oje, qual eu ei, / coita no vos[s]o coraçon / de viver migo, / qual [eu ouv’i,||950.6 mais pero a guardan assi / quantos dias no mundo son, / ala vai o meu coraçon||950.20 E pesa-mi a min porque non / posso ir u vai meu coraçon||956.10 por én desejo no meu coraçon / aver tal ben dela||963.6 mais non / poss’eu migo nen con meu coraçon, / que somos ambos en poder d’Amor||964.16 Nostro Senhor, que á mui gran poder, / é sempre ledo no seu coraçon||965.5 mais non se pod’o coraçon partir / do meu amigo de mí querer ben||965.7 Pero que ome part’o coraçon / das cousas que ama, per bõa fe||965.11 non se pode partir-lo coraçon / do meu amigo de min [querer ben]||965.17 mais non se pod’o coraçon mudar / do meu amigo de min querer ben||970.7 pero vos ledo semelho, / muit’anda trist[e] o meu coraçon||977.20 nunca de min parte o seu coraçon, / mais non saben se me quer ben, se mal||979.16 E nunca meus ollos veran / con que folgu’o meu coraçon||980.20 Quando a viron, gran prazer / ouv’ende o meu coraçon||982.9 Mais sol non poss’eu enganar / meu coraçon, que m’enganou||992.10 ca vós sodes e seredes / coita do meu coraçon||995.1 Non perç’eu coita do meu coraçon / cuidando sempr’en quanto mal me ven / por ũa dona que quero gran ben||998.13 e viv’u non posso viver / senon coitado no meu coraçon||1001.2 Porque non ous’a mia sennor dizer / a mui gran coita do meu coraçon / que ei por ela||1007.9 e por aquesto, no meu coraçon, / aquel desej’e este quero mal||1024.8 Per bõa fe, non lhi poss’eu fazer / ben, e vai triste no seu coraçon||1045.10 – Direi-vos, amiga, meu coraçon||1053.5 quitade ben o coraçon / de min e ide-vos enton||1057.14 [E] non poss’eu partir os olhos meus / desses vossos nen o meu coraçon / nunca de vós||1058.14 [E] leixar-m’-ia de cuidado meu / e da gran coita do meu coraçon / e de servir Amor||1064.2 Ai Deus, e quen mi tolherá / gran coita do meu coraçon / no mundo||1067.2 pois assi Deus quer / que ja eu sempre no meu coraçon / deseje de vós ben e d’alhur non||1073.15 mais queixar-m’-ei no meu coraçon / d’Amor, a que nunca mal mereci||1081.2 Ora vos podess’eu dizer / a coita do meu coraçon / e non chorass’i log’enton||1084.7 Da coita que ouvi no coraçon / o dia, senhor, que m’eu fui d’aqui, / maravilho-m’eu como non morri / con gran coita||1086.8 E sabe Deus e Santa Maria / ca non am’eu tant’al no coraçon / quant’amo vós||1089.7 E ben entend’eu no meu coraçon / que desejades mia mort’a veer||1098.13 Tal ben lhi quero no meu coraçon / que vos non rogarei por outro ben / que mi façades nen por outra ren||1107.16 ca, u vos eu non vejo, mia senhor, / por vos veer perç’este coraçon||1126.16 Ja [eu, senhor], mi vos espedirei / atá que Deus vos meta en coraçon / que me queirades caber a razon||1127.1 Senhor, que forte coraçon / vos Deus sempre contra mí deu||1128.14 non mi pode dar / maior afan nen ja maior pesar / nen maior coita no meu coraçon / ca ja mi deu||1142.4 Cuid’eu, coitad’é no seu coraçon / porque non foi migo na sagraçon / de Bonaval||1145.17 «Averei de vós doo [e]no meu coraçon»||1173.9 pois meu coraçon é en poder seu||1173.15 poi-lo coraçon ten en seu poder||1177.4 ca me vou eu e non levo d’aqui / o meu coraçon||1184.8 e non folgava o seu coraçon / cuidand’en mí, se iria, se non||1186.6 – Cuid’eu, mia filha, no meu coraçon, / das barcas novas que aquelas son / en que se foi voss’amigo d’aqui||1196.2 Non perdi eu, meu amigo, ... / do meu coraçon gran coita nen gran pesar||1198.14 Atan trist’anda que nunca vi quen / tan trist’andasse no seu coraçon||1211.8 E, pois mi Deus fez tal mandad’aver / qual desejava o meu coraçon||1212.9 e foi coitado no seu coraçon||1213.2 Ai meu amig’e lume destes meus / olhos e coita do meu coraçon||1216.7 nen ar quis o meu coraçon / que fezessen se chorar non||1218.2 ca el non mi tolhe a coita que trago no meu coraçon||1220.2 Sej’eu fremosa con mui gran pesar / e mui coitada no meu coraçon||1222.13 Ouv’el gran coita no seu coraçon, / mias amigas, u se de min partiu||1234.23 – Filha, ben sei eu vossos corações, / ca non queren gran pesar atender||1249.7 El quis comprir sempre seu coraçon / e soub’assi sa fazenda trager||1265.3 ca levou sigo o meu coraçon / e quanto ben oj’eu [e]no mund’ei||1282.6 mais meu coraçon mui ledo seera||1282.9 pero al mi tenho eu no coraçon||1285.11 sospirei no coraçon e dix’assi: / ... ||1304.7 Gran sabor averia [e]no meu coraçon / d’ir a Santa Maria||1306.6 e direi-lh’eu enton / a coita do meu coraçon||1312.5 «Quan longe d’olhos, tan longe de coraçon»||1313.7 fora sofredor / de grandes coitas no seu coraçon||1313.20 no coraçon seu, / tá que a vir, ledo non pod’andar||1321.16 «Coraçon de judeu, / se mi-a poserdes, tal vos porrei eu / que a sençades ben atá o cuu»||1341.9 E tal coita diz que lhe faz sofrer / no coraçon que se quer afogar||1346.12 mais-la coit’á de sa madre / porque ficou a seu padre / del no coraçon a lança||1346.24 que a lança do seu filho / eno coraçon a sente||1396.12 sinher, forçade vosso coraçon / e non cavalguedes tan sen razon||1415.21 e, se el ben non albergou, / non foi por vosso coraçon||1453.13 Meu coraçon non se partiu, / pois vos viu, de vos muit’amar||1469.12 algũu ben per que possa partir / mui grandes coitas do meu coraçon||1488.10 ca mi mostrou el ben seu coraçon||1498.17 Por que vos diz el que quer al rei mal? / ca ren non vee, ... / que el máis am’eno seu coraçon / nen veerá nunca||1570.28 e quen lhis desto ben / disser atal prazer veja da ren / que máis amar no seu coraçon||1578.14 Travan-lhi mui sen razon / a ome de tal coraçon||1644.5 creceu-lhi del tal coraçon / que diss’a un seu om’enton: / ...
Coraçon tamén aparece como apelativo da persoa amada (amigo ou senhor)
599.9 Vós fezestes todo vosso poder, / madr’e senhor, de me guardar que non / visse meu amig’e meu coraçon||810.9 meu coraçon e meu ben e meu mal||1162.1 – Os meus olhos e o meu coraçon / e o meu lume foi-se con el-rei||1192.14 Meu gasalhado, / ..., e amigo meu e meu coraçon
aver coraçon 'ter vontade de'
Rexe a preposición de (ou con én)
30.4 porque non á coraçon / de me fazer melhor por én / de quand’én non sabia ren||783.3 ja non an coraçon / de dizer ben que soian dizer / [de vós]||1283.5 d’ir ei coraçon / a San Treeçon||1380.8 Ouvera el gran coraçon / de seer [i] vingado||1508.3 e á coraçon / de pousar vosc||1508.12 e o peon, se coraçon ouver / de foder, foder-vos-á se quiser||1529.27 e peeu ben e ouve coraçon / pois de bever||1546.2 Ja eu non ei por quen trobar / e ja non ei én coraçon
aver no coraçon ~ aver eno meu coraçon 'sentir, experimentar'
▸43.1-2 Senhor Deus, que coita que ei / no coraçon e que pesar!||47.8 e des enton / m’ouvestes mal no coraçon||431.3 nen ren de mí senon / atanto que ei no meu coraçon, / coita d’amor qual vos ora direi||516.14-15 no coraçon / nunca ar ouv’eu pesar, des enton, / nen prazer||549.15 E por end’ei no coraçon / mui gran prazer||603.16 e tornou contra vós led’e riio, / e por end’ei prazer no coraçon||723.4 tan gran pesar / ouv’eu enton por ele no coraçon, / ..., / que a morrer ouvera por el enton||723.10 ouv’eu enton tal coita no coraçon, / ..., / que a mo[rrer ouvera por el enton]||723.16 ouvi por el tal coita no coraçon, / ..., / que a mo[rrer ouvera por el enton]
▸65.5 ca ei por vós eno meu coraçon / tan gran cuita que mil vezes me ten, / sennor, sen fala e sen todo sén||175.10 por aver eu eno meu coraçon / mui grave coita ja mentr’eu viver
aver tan gran coraçon ~ aver atan gran coraçon 'ter atrevemento, atreverse'
▸1414.4 e que avedes tan gran coraçon / que tanto dades que bon tempo faça / ben como mao nen como boança
▸1506.8 pois avedes [a]tan gran coraçon / que vos eu loe, en esta razon / vos quero ja loar toda via
cuidar en + art. + (pos.) + coraçon ~ coidar en + pos. + coraçon ~ coidar no + (pos.) + coraçon 'sentir, pensar no meu ... seu íntimo, no meu ... seu interior'
▸
178.23 ca, se a posso algũa vez veer, / quanto cuid’ante no meu coraçon / ca lle direi escaece-m’enton||342.3 Ar cuido no meu coraçon / que ja per cuidar morrerei||446.13 E sempr’eu cuidei no meu coraçon / de lhi fazer serviç’e me guardar / de ja máis nunca lhi fazer pesar||571.3-4 mais ja cuidei / mil vezes no meu coraçon / que algur morreu con pesar, / pois non tornou migo falar||1109.15 e cuido sempre no meu coraçon
580.3 mais sei eu que non / cuidou el no seu coraçon / de mi pesar
110.9 Non sei eu ja no mundo conselho prender / e máis de mil cuidos no coraçon cuidei||518.3 Ora vej’eu ben, mia senhor, / que mi non ten nen ũa prol / de no coraçon cuidar sol / de vós
▸240.1 Sempr’ando coidando en meu coraçon / com’eu iria mia sennor veer
▸
514.19 mais non con asperança / que sol coide no coraçon / aver de vós por galardon / senon mal e viltança
241.16 coidando sempre no meu coraçon / no mui gran ben que ll’oj’eu quer’, ...
entrar no coraçon 'pensar'
Rexe a preposición de
552.7 Pois vos nunca no coraçon entrou / de min fazerdes, senhor, senon mal
passar per coraçon 'chegar a pensar'
518.8 ca non atend’eu de vós al / nen er passa per coraçon||636.13 Non me passava sol per coraçon / que eu podesse da morte per ren / perder pavor
poer en + (art.) + (pos.) + coraçon ~ põer en (art.) coraçon 'pensar, decidir'
Estas expresións verbais poden rexer, segundo os casos, as preposicións de ou en
▸
639.14 pois d’eu ben servir ũa dona tal / por lhi pedir ben que tan muito val / sol non no dev’en coraçon poer
302.7 Quant’eu puge no coraçon / me fez ela desacordar||552.1-2 pois no coraçon / nunca posestes de mi fazer ben / nen mi dar grado do mal que mi ven / por vós||589.10 ou no coraçon como o porra||589.16 nen sol non o porra no coraçon||631.4 e pux no coraçon / que fale vosco
678.1 Por fazer romaria pug’en meu coraçon / a Santiag’un dia, por fazer oraçon
631.10 e por todo este ben que vos El fez / ouv’a poer eno coraçon meu / que fale vosco||631.16 ouve eu no meu coraçon a poer / que fale vosco||697.8 no meu coraçon / ei oj’eu posto, ... / que o veja e que lhi faça ben||855.9 pero ben sabe Deus, que pod’e val, / que sempr’eu pugi no meu coraçon / en vos servir||1007.21 eu post’avia no meu coraçon / de nunca ja máis neũu ben fazer
▸
639.20 que, per servir, quantos no mundo son / non deven sol põer en coraçon / que pedir possa en tal ben caber
601.8 e foi pecado seu / de sol põer no coraçon, / madre, passar mia defenson
poer o seu coraçon 'pensar, coidar'
Rexe a preposición en
812.24-25 e faz gran traicion / o que ben á se o seu coraçon / en al pon nunca senon en guardar / sempr’aquel ben
saber no + pos. + coraçon ~ saber eno + pos. + coraçon 'saber ou intuír no corazón'
▸
213.25 com’aver a viver sen quen / sei eu ben no meu coraçon / ca nunca ja posso prazer, / u a non vir, de ren prender||418.10 dizer-vos quer’eu ũa ren / (o que sei no meu coraçon)||527.7 E sei eu mui ben no meu coraçon / o que mia senhor fremosa fara / depois que ant’ela for
402.7 e que fezes[s]’eu i pesar a quen / vós sabedes no vosso coraçon / que vos fez el muitas vezes pesar
▸299.3 mais pero sei eno meu coraçon / ca mi-o non quer porque lle quero ben||355.8 De m’entenderen avia pavor / o que m’eu sei eno meu coraçon||1097.4 mais pero sei eno meu coraçon / que non averia coita d’amor / se esta dona fosse mia senhor
sacar o coraçon 'enlevar, engaiolar, namorar'
1190.6 mais, como x’é mui trobador, / fez ũas lirias no son / que mi sacan o coraçon
sair + det. + coraçon 'desexar apaixonadamente'
521. A por que mi quer este coraçon / sair de seu logar e por que ja / moir’e perdi o sén e a razon||1260.3 e sal-m’este coraçon / e estes olhos chorando
743.3 e, amiga, o coraçon lhi sal / por me veer
sair do coraçon 'esquecer'
384.12 esta do coraçon non me salra / e atenderei seu ben se mi-o fara
seer de gran coraçon 'ser xeneroso'
1410.12 e, com’é ome de gran coraçon, / se lhi peagen pedir o Gaston, / peage de cuu pagará i
seer de pobre coraçon 'ser pusilánime'
1.6 com’ant’eu / era de pobre coraçon
seer de tal coraçon 'ser valente, ser xeneroso'
219.17 ca Deus de tal coraçon é / que, tanto que sabe que ten / eno seu mui gran coita alguen, / que logo ll’i consello pon||1545.26 ca el de tal coraçon é, / que de cavalo que de pé, / ca se querra migo matar
teer en coraçon 'tencionar, ter a vontade de'. Cf. teer en seu cor
Esta expresión verbal rexe a preposición de
216.20-21 e Deus cofonda min por én / e vós, sennor, e eles, e quen ten / en coraçon de me vosco mezcrar
teer mal coraçon 'odiar'
858.13 E vej’eu que mal coraçon me ten / Nostro Senhor, assi El me perdon
teer no (pos.) coraçon ~ teer eno + pos. + coraçon 'sentir, ter presente'
▸
217.19-20 ca, mia sennor, quen mui gran coita ten / no coraçon faz-lle dizer tal ren / a que non sabe pois consell’aver||222.14 E ben sei eu de pran ca, se fezer / mia sennor o que ten no coraçon, / ca perderei eu o corpo||254.5 Mais, pois me vejo que x’El quer assi, / quant’eu oimais no coraçon tever / negar-lo-ei||780.5 e no sembrant’, amiga, que fezer / veeremos ben se ten no coraçon / a donzela por que sempre trobou||1519.23 E pois ambos ataes son / como eu tenho no coraçon / os julgu’aquel que pod’e val
842.13-14 Sab’ora Deus que no meu coraçon / nunca ren tiv[e] enno seu logar
▸67.1-2 Quen oje maior cuita ten / d’amor eno seu coraçon / de quantos del cuitados son, / Nostro Sennor lle ponna i / consello, se a El prouguer||213.10-11 ca de pran ten / assi eno seu coraçon / qual ben lhi quer de lho dizer
teer o seu coraçon 'pensar'
Rexe a preposición en
1334.15-16 El diz do mouro que sabe que ten o / seu coraçon en se parar a feito / porque o cria e lhi sab’o jeito
viir a coraçon 'sentir, pensar'
55.25 u vos vejo mi faz dizer / quanto me ven a coraçon
de coraçon loc. adv. man. 'sinceramente, profundamente'
23.6 senhor fremosa, mui de coraçon / me prazeria morrer||26.16 pero sei que máis non me valra / ca se vos quisesse de coraçon / gran mal||57.19 E, macar vos eu mui de coraçon / amo, senhor, muit’a vosso pesar||95.10 ei-ll’ora de buscar perdon, / ca me quer mal de coraçon||122.21 log’ante vós mi afrontarán / que vos amo de coraçon||139.12 pero Deus sabe quan de coraçon / oj’eu vos amo||152.23 Deu-lo sabe, que me quisera ir / de coraçon morar a cas d’el-rei||164.1 Quer’eu a Deus rogar de coraçon, / ..., / que El me leixe veer mia sennor / mui ced’, ...||168.10 mais pesa-me de coraçon / de que seredes, mia sennor / [fremosa, de min pecador]||191.13 e a vós praz de coraçon por én||203.30 non ous’ir i e peç’a Deus enton / mia morte muit’e mui de coraçon||210.7 Diria-ll’eu de coraçon / como me faz perder o sén / o seu bon parecer||245.13 ca lle quero ben tan de coraçon / que sei mui ben que, ... / que morrerei cedo||250.13 Porque me quer gran ben de coraçon / as[s]anhou-s’el||259.19 ca me tẽen de tal guisa forçado / que me vos fazen mui de coraçon / querer gran ben||288.13 E rog’eu Deus, que tan de coraçon / me vos fez amar des quando vos vi||300.14 Amei-vos tant’u vos primeiro vi / que nunca ome tan de coraçon / amou moller||306.1 A mia sennor, que mui de coraçon / eu amei sempre des quando a vi||335.7 Vós me rogastes mui de coraçon / que lhe fezesse ben algũa vez||338.2 e a mí praze mui de coraçon / co[n] a mia mort’, assi Deus mi perdon||339.17 non me podia dar o coraçon / de ficar i||369.2 Sennor fremosa, creede per mí / que vos amo ja mui de coraçon||385.3 Queixum’ouvi dos olhos meus, / mais ora, ... / quero-lhis ben de coraçon||419.10 mui de coraçon / gradesc’a Deus que me faz a maior / [coita do mund’aver por mia sennor]||426.2 Par Deus, senhor, gran dereito per-é / de mi quererdes mal de coraçon||430.2 pois que me faz amar de coraçon / a ren do mundo que me faz maior / coita sofrer||435.9 que nunca me perdon / Nostro Sennor se máis de coraçon / vos pud’amar do que vos sempre amei||437.17 pois vos [eu] amo mui de coraçon, / sennor, por que me leixades morrer?||444.13 Amo-vos tant’e tan de coraçon / que o dormir ja o ei perdudo||487.16 E ainda vos conselharei al / porque vos amo [mui] de coraçon||498.11 ca El sabe ben quan de coraçon / vos eu am’e [que] nunca vos errei||561.16 por end’a Nostro Senhor / rog’eu mui de coraçon / que El m’ajude a tan forte / coita||579.13 ca de vos el amar de coraçon / non vej’eu ren que vós i perçades||588.1 O voss’amigo tan de coraçon / pon ele en vós seus olhos e tan ben||628.23 e, se vos eu quero ben de coraçon, / leve-me Deus a terra u vos non veja||669.7 Porque morr’e me quer gran ben de coraçon, / ide vee-lo, mia madr’, ...||674.7  ... n ei de fazer / que lh’eu quisesse ben de coraçon||679.1 Irmãa, o meu amigo, que mi quer ben de coraçon / e que é coitado por mí||687.15 mais ben sei / ca non diredes con razon / que non faç’eu de coraçon / por vós quanto de fazer ei||719.13 Daria mui de coraçon / que-quer que aver podesse / a que[n] mi novas dissesse / d’el-rei e dos que co[n] el son||730.5 mais esto quen no creerá, / que nunca el de coraçon / molher muit’ame se min non?||733.7 Rogades-me vós mui de coraçon / que fale vosc’, e al non á ja i||752.5 chorou tan muit’e tan de coraçon / que chorei eu con doo del enton||755.1 Ir quer’oj’eu fremosa de coraçon, / ..., / a Santa Maria das Leiras||767.5 e a mí praz de coraçon / por veer se morre, se non||776.2 – A voss’amig’, amiga, que prol ten / servir-vos sempre mui de coraçon / sen ben que aja de vós se mal non?||787.7 Sei eu ca lhi pesou de coraçon / de s’ir, pero non pudi outra ren / fazer||804.5 mais non vos digan que de coraçon / vos outro quer ben senon eu||808.1 Senhor fremosa, tan de coraçon / vos faria, se podesse, prazer||812.16 E o que esto diz non sab’amar / neũa cousa tan de coraçon / com’eu, sennor, amo vós||837.8 e pesar-mi-á de coraçon, / e ja Deus nunca mi perdon / se menç’, ...||847.4 mais, poi-lo eu ja vi, de coraçon / gradesc’a Deus que mi-o fezo veer||854.3 Veeron-me meus amigos dizer / d’ũa dona, ... / que lhi pesava mui de coraçon||858.15 non me deu morte, que de coraçon / lhe roguei sempr’e muito lha pedi||864.20 des i chorava mui de coraçon / e dizia este cantar enton||868.2 A Santiag’en romaria ven / el-rei, madr’, e praz-me de coraçon / por duas cousas||893.3 por vós, que amo mui de coraçon||905.23 E non xe vos filhe pesar / por vos eu mui de coraçon / amar||924.10 essa sei de coraçon ben querer / máis de qua[n]tos donas quiseron ben / nen querran ja||938.8 E, nobre amiga, pois vos sei amar / de coraçon||944.7 Servi-a sempre mui de coraçon / enquanto pudi, segundo meu sén||955.9 e estas gentes que aqui son / teen que vos pesa de coraçon||996.7 Como ll’eu quero ben de coraçon, / se llo dissesse, ben seria ja||1008.7 Fariades-mi vós de coraçon / este pesar||1059.1 Senhor fremosa, que de coraçon / vos servi sempr’e sé[r]vi’e servirei||1074.25 eu a diria mui de coraçon, / ca ũa ren sei eu dela, de pran||1136.1 – Vejo-vos, filha, tan de coraçon / chorar tan muito que ei én pesar||1219.2 e disse-mi o mandadeiro, que mi prougue de coraçon: / ... ||1219.10 E disse-mi o mandadeiro, que mi prougue de coraçon||1221.3 Amiga, grand’engan’ouv’a prender / do que mi fez creer mui gran sazon / que mi queria ben de coraçon||1229.7 – Amiga, pesa-mi de coraçon / porque o sabe||1233.25 Mais aquel que tan de coraçon / quer ben, par Deus, mal seria se non / o guarisse||1247.13 E quen molher de coraçon quer ben, / a meu cuidar, punha de s’encobrir||1261.8 ca vos fostes sen meu mandad’e sei / que mi pesava mui de coraçon||1272.9 [per] perdõardes-lhi de coraçon||1277.13 Cantava mui de coraçon / e mui fremosa estava||1278.15 E prougue-mi de coraçon / quanto mia senhor dizia||1287.8 eu a Santa Cecilia de coraçon o digo, / e por el vivo [coitada!]||1287.11 eu a Santa Cecilia de coraçon o falo, / e por el vivo [coitada!]||1288.4 e chorar muit’en Santa Cecilia / destes meus olhos e de coraçon||1358.16 E seu irmão, o zevron, / que lhi quer mal de coraçon / porque lhi reng’o selegon||1413.19 A dona, de coraçon, / pediu as casas enton||1418.7 Porque o amo tan de coraçon / como nunca amou amigo molher||1431.32 – Joan Soarez, mui de coraçon / vos perdoarei||1486.7 A dona, mui de coraçon, / oira sa missa enton||1515.21 ja máis nunca teu cantar oirei / que én non ria mui de coraçon||1597.10 e por esto rog’eu de coraçon / a Deus que nunca meta se mal non / antre min e velhas fududancuas||1597.21 ca vos quer’eu gran mal de coraçon, / covilheira velha||1641.15 E, se eu de coraçon / roguei Deus, baratei ben||1655.20 mais compro mui de coraçon / erdade se mi-a vend’alguen
com’eu creo (no meu coraçon) 'segundo penso'
1448.15 que, tirando / foi tanto pelo esteo / que por esto, com’eu creo, / se foi toda [e]speçando
1575.23 mais, com’eu cr[e]o no meu coraçon, / quen x’en gran guerra andass’a louc[ur]as, / en feuza daqueste cavalon, / falecer-lh’-ia el nas queixaduras