1034 [= Tav 63,39]
Mia madre, pois [a]tal é vosso sén

Mia madre, pois [a]tal é vosso sén
que eu quera mal a quen mi quer ben
e me vós roguedes muito por én,
dized’ora, por Deus, que pod’e val,
pois eu mal quiser a quen mi quer ben,
se querrei ben a quen mi quiser mal.
Dizedes-mi que, se eu mal quiser
a meu amigo, que mi gran ben quer,
que faredes sempre quant’eu quiser;
mais venh’ora que mi digades al:
pois ei querer mal a quen mi ben quer,
se querrei ben a [quen mi quiser mal].
Muito mi sera grave de sofrer
d’aver quen mi quer ben mal a querer,
e vós, madre, mandades-mi-o fazer;
mais faço-vos ũa pregunta tal:
pois quen mi quer ben ei mal a querer,
se querrei ben a que[n] mi qu[is]er mal.
Se assi for, por mí poden dizer
que eu fui a que semeou o sal.
 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20

Manoscritti


B 1030, V 620

Edizioni


I. Edicións críticas: Nunes (1973 [1928]: 279-280); Rodríguez (1980: 220 [= LPGP 390]); Cohen (2003: 563); Littera (2016: I, 455-456).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 220-221); Braga (1878: 119); Machado & Machado (1956: V, 25-26); Fernández Pousa (1959: 253).
III. Antoloxías: Nemésio (1961 [1949]: 156-157); Torres (1977: 457); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996a: 87).

Varianti manoscritte


6 querrei] queirey B   11 ei querer] ey de querer BV   12 se querrei ben a] (se queirey ben) / se queiren ben B : se querrey bē / e V   16 faço] fazo V   17 querer] fazer BV   18 querrei] queirey B

Varianti editoriali


A edición de Littera presenta un refrán biversal constituído polos vv. 5-6 de cada estrofa.

2 quera] que[i]ra Nunes, Littera   3 roguedes] rogades Nunes   5 eu mal quiser] ei mal querer Nunes, Rodríguez   9 quiser] disser Cohen, Littera   10 ora] or’a Littera   11 ei querer mal a quen] ei de querer mal |a| quen Cohen : hei de querer mal quem Littera   16 pregunta tal] pregunt’atal Cohen, Littera   17 querer] fazer Nunes

Parafrasi


(I) Miña nai, pois a vosa intención é que eu queira mal a quen me quere ben e (pois) me rogades moito por iso, dicídeme agora, por Deus, que pode e axuda, despois de que eu queira mal a quen me quere ben, se hei de querer ben a quen me quere mal.
(II) Dicídesme que se eu quixer mal ao meu amigo, que me quere moito, que faredes sempre canto eu quixer; mais veño agora para que me digades outra cousa: xa que hei de querer mal a quen me quere ben, se hei de querer ben a quen me quere mal.
(III) Moi difícil me será soportar o ter que querer mal a quen me quere ben, e vós, madre, mandádesmo facer; mais fágovos eu unha pregunta: xa que a quen me quere ben hei de querer mal, se hei de querer ben a quen me quere mal.
(1) Se así for, por min poden dicir que fun eu a que sementou o sal.

Metrica


Esquema métrico: 3 x 10a 10a 10a 10b 10a 10B (= Tav 13:19) + 10a 10b

Encontros vocálicos: 15 -mi͜-o

Note


Testo
  • *

    Tal como acontece na cantiga 758, de Joan Garcia de Guilhade, tamén nesta composición Cohen sinalou «a sophisticated internal rhyme»: a quinta sílaba do verso I5 (quiser) indica a rima da estrofa II (-ɛr: quiser, quer, *quiser, quer); a quinta sílaba do verso II5 (querer) indica a rima da estrofa III (-er: sofrer, querer, fazer, *fazer); a quinta sílaba do verso III5 (ben) indica a rima da estrofa I (-ɛn: sén, ben, én, ben).

  • 1

    A hipometría versal resólvese coa variante atal, que convive nos textos con tal, aínda que tamén podería pensarse na variante é[ste] da P3 do presente de indicativo de seer (...pois tal é[ste] vosso sén).

  • 2

    A variante quera responde á base etimolóxica do presente subxuntivo de querer (< quaeram, quaeras etc.), forma minoritaria con presenza indubitábel na lingua medieval e no corpus poético trobadoresco. Cfr. nota a 73.16.

  • 5

    A emenda temporal de Nunes e de Rodríguez foi feita para estabelecer un paralelismo maior entre este verso e os correspondentes das estrofas II (v. 11) e III (v. 17), onde pois funciona como causal, mentres que na primeiras estrofa, conforme a lección dos manuscritos, pois é temporal (con verbo en subxuntivo). No entanto, xa Cohen indicou que tales mudanzas arruinarían o xogo métrico de Joan Airas.

  • 7-8

    Obsérvese a repetición da conxunción completiva que tras unha frase parentética: Dizedes-mi que, se eu mal quiser / a meu amigo, que mi gran ben quer, / que faredes sempre quant’eu quiser. Véxase nota a 53.17-18

  • 7-9

    Nestes versos prodúcese unha repetición da palabra rimante (quiser), situación anómala na métrica trobadoresca. Véxase nota a 14.48-50.

  • 9

    Cohen e Littera emendaron a palabra rimante (quiser > disser) para evitar a repetición do verbo en posición de rima nos vv. 7 e 9 (quiser : quiser > quiser : disser).

  • 11

    Perante a hipermetría deste verso conforme a lección dos manuscritos, optamos por expunxir a preposición de da perífrase verbal aver + de + infinitivo: para alén de no corpus conviviren as perífrases con preposición e sen nexo preposicional, ao longo dos cancioneiros atéstase a presenza anómala de de en certas pasaxes: véxanse 140.27 e 283.4 (B vs. A) ou 1053.r1 e 1486.15 (B vs. V), para alén de, por exemplo, 486.8 e 14.
    Neste caso, Cohen (e Littera) preferiu omitir a preposición a que introduce o CD quen mi ben quer; porén, o paralelismo co v. 5 (pois eu mal quiser a quen mi quer ben) aconsella a expunción da preposición de.

  • 13-14

    Nótese o hipérbato co deslocamento de mal a querer para a posición de rima: Muito mi sera grave de sofrer / d’aver mal a querer quen mi quer ben.

  • 17

    Xa Cohen (e Littera) substituíu a palabra rimante (fazer > querer) para continuar o xogo de repeticións de palabras rimantes en cada estrofa: I2-5 ben, II2-5 quer, III2-5 querer. Efectivamente, cómpre a emenda da lección enviada polos manuscritos para manter tanto o artificio do dobre en rima nos vv. 2 e 5 de cada estrofa, como a correspondencia paralelística e conceptual entre os versos quintos de cada estrofa introdutorios do refrán.

  • 20

    Semear o sal nunha terra implicaba convertela en estéril por moitos anos. A expresión só volve aparecer en 917.7 (pero lhi veja o sal semear), nunha cantiga de Martin Moxa. Probabelmente baseada nun proverbio, indica unha acción que é contraria ao máis elemental sentido común.
    Xa na Biblia se alude a semear o sal como un acto destrutivo e vingador: «Porro Abimelech omni die illo oppugnabat urbem : quam cepit, interfectis habitatoribus eius, ipsaque destructa, ita ut sal in ea dispergeret» (Iudices 9:45)1 .

  1. ^

    “E Abimélec estivo loitando contra a vila durante toda a xornada. E conquistouna e matou a xente que había nela; e arrasou a cidade e sementouna de sal” (Xuíces 9:45).

Cerca
    Nessun risultato trovato