I. Edicións críticas: Nunes (1972 [1932]: 207-208); Simões (1991: 39 [= LPGP 760]); Littera (2016: II, 271).
II. Outras edicións: Monaci (1875: 82-83); Braga (1878: 42); Machado & Machado (1952: III, 253-254).
III. Antoloxías: Varnhagen (1872: 124-125); Arias Freixedo (2003: 906-907).
2 aquel] aqel V; mostrar] mōstrar B 5 o] a V; ma] mha V 6 El quis assi que foss’en] elq el quys allj que fosseu V 8 en al desto son sabedro] ēn al desto lō labedor V 9 leixar] laxxar V 10 servir] x’uir V 11 matou] marou BV; sofredor] ssot’dor B : ssoedoz V 12 enquant’] ē quād V; viver] niū B 14 morte] moute B : moyte V; desejar] deseiaz V 18 mal] man B 19 verdad’o] u’dade V; dizer] diz B 20 cuidand’i] cuydadi B; toman] domā V 21 [e]sperança] sperāca B : speranza V 22 an] aū B
2 mostrar] monstrar Simões 5 ma] mh-a Nunes, Simões 9 algũu] algũ(u) Nunes : algum Simões, Littera 9 non na] nõn’a Littera 11 pois-la matou] poys l’amar, eu Nunes 19 verdad’o] verdade Nunes, Simões 23 algũu] algũ(u) Nunes : algun Simões, Littera
(I) Que gran ben fixo Noso Señor por min o día en que me mostrou unha dona, a quen fixo falar mellor e ser máis bela entre todas cantas creou; e o día en que ma fixo ver El quixo que ficase baixo o seu dominio, onde (El) podía non me dar nunca xa máis ben (II) –non (mo daría) con outra cousa, isto ben o sei– se me permitise que a servise durante algún tempo e non a matase; mais, pois acabou coa súa vida, sufrirei coita sempre en canto viva, pois só pensar na súa fermosura fai que desexe a morte máis do que outra cousa.
(III) E, xa que eu nunca podo esperar obter satisfacción doutra cousa para me consolar, moi ben podo de verdade xurar, por aqueles que din que sofren mal de amor, que non o poden dicir de verdade, porque pensando niso experimentan un gran pracer, algo que a min nunca me chegará.
(1) Nin nunca poderei ter esperanza de agardar algún ben, tal como outros teñen, pois eu nunca poderei recibir o meu ben.
Esquema métrico: 3 x 10a 10b 10b 10a 10c 10c 10b + 10c 10c 10b (= RM 163:9)
Encontros vocálicos: 9 al·gu͂͜u; 23 al·gu͂͜u
Sobre o carácter de cantiga próxima ás cantigas ateúdas, cunha ligazón copulativa das dúas últimas estrofas, véxase nota á cantiga 55.
O abrupto comezo da cantiga con que é frecuente no corpus trobadoresco, sempre seguido de muito ~ mui, que confire un carácter exclamativo (‘Canto...!’) ao inicio da composición (196.1, 199.1, 393.1, 407.1, 574.1, 836.1, 866.1, 942.1, 1023.1, 1040.1, 1173.1, 1397.1), para alén de que se poida tamén considerar que a conxunción inicial introduce un período dependente dun verbo declarativo elíptico, que nalgún texto é claro (253.1, 432.1, 737.1).
Obsérvese a variante monstrar de B (vs. V), talvez produto da intervención do copista de B, tal como mostra a análise das variantes (a)mostrar / (a)monstrar nos códices. Véxase nota a 9.3.
Nótese a variación ma / mi-a en B e V, respectivamente, que permite optar por unha ou outra variante, por máis que atribuamos prioridade á lección de B, tal como acontece en diversas pasaxes ao longo dos canconeiros (806.6, 1032.10, 1230.15, ou 1450.16 –artigo–). Cfr. 239.18 ou 984.14, con lección mi-o e mi-a en A vs. B.
O indefinido algu͂u (como neu͂u) debería, aparentemente, computar como trisilábico (tamén no v. 23); porén, u͂u na maior parte das súas aparicións funciona como unha forma monosilábica (e algu͂u como bisilábico), revelando dese xeito que se trata de grafías conservadoras. Algo similar acontece con bõo ~ boo (véxase nota a 241.10) e, aínda en menor medida, sõo ~ soo (véxase nota a 10.25), que son basicamente voces bisilábicas, aínda que nalgunhas ocasións computan como unisilábicas.
O pronome ela, como as restantes formas pronominais tónicas oblicuas (mí ~ min, ti, nós, vós, el ~ ela), pode aparecer como complemento directo sen preposición, como forma libre, con algunha frecuencia na lingua trobadoresca.
A presenza de matar no v. 10 confirma que neste verso estamos tamén perante matou, cun erro <r>/<t>, frecuente no corpus. Véxase, en especial, 918.13 matasse <marasse> B, <matasse> V; 1035.11 mat[o] eu <ø> B, <mareu> V, 1345.13 matar <marar> B, <matar> V; 1469.20 matou <marou> B, <matou> V; 1485.17 matar <matr̄> B, <marar> V.
A lección de B, prioritaria, permite, coa xeral interpolación, segmentar un necesario pronome en verdad’o en función de CD na frase.
Por outra parte, a secuencia <s-l> (e <r-l>) en que está implicada a forma arcaica lo(s) ~ la(s) do pronome identificador (artigo ou pronome) no encontro con pois e con outros vocábulos acabados en -s (ou -r) debe ser lida como [l], independentemente de que a grafía presente a forma máis antiga (véxase tamén nota a 83.21 e 139.2). No corpus trobadoresco profano, o pronome identificador sofre asimilación fonética xeral con diversos elementos lingüísticos (pronomes, adverbios, conxuncións, e con algúns nomes e/ou participios), especialmente con mais e pois. Cfr. nota a 5.10.
Reintegramos a vogal inicial en esperança a pesar de que no corpus das cantigas profanas sempre aparece asperança (véxase 514.4, 867.2, 1340.26); porén, nas secuencias gráficas con s- líquido gráfico nos apógrafos italianos sempre é a vogal palatal a ausente (véxase [e]ste, 5.7; [e]spadas, 461.29, [e]scaleira, 479.10, [e]scudo, 494.44 etc.).
Anterior
