55 [= RM 151,27]

Se vos prouguesse, mia senho[r]

Vaasco Fernandez Praga de Sandin

Notas

Texto

• *

  Esta composición, con ligazón sintáctico-discursiva entre as súas estrofas até a derradeira, que é iniciada pola conxunción e (igual que as cantigas 80, 126, 141, 193, 271, 334, 360, 511, 547, 548, etc. xunto con outras cantigas (UC 238, 259, 518...) con fiinda(s), mostra un certo carácter de cantiga ateúda, xa que a ligazón copulativa ben podería xustificar unha puntuación sen ruptura estrófica final. Cfr. notas ás cantiga 74 e 92. Véxase notas ás cantigas 15 e 23.
  Non obstante, nas edicións de Michaëlis e Littera a cantiga presenta ruptura sintáctica entre as estrofas.

• 3-4

  A conxunción completiva que é retomada no v. 4 tras a frase parentética (cfr. nota a 53.17-18):

  rogar-vos-ia u͂a ren:
  que, pois me non fazedes ben,
  que me non fezessedes mal.

• 6

  A interpretación das secuencias do tipo <deuia>, <auia>, <ouuera> + inf. como devi’a / avi’a / ouver’a + infinitivo vén determinada non só polo feito de a presenza da preposición a ser maioritaria nestas perífrases (véxase Glosario, s.v. aver, dever), mais tamén pola concorrencia das leccións <deuia> A / <deuia a> B (128.22, 128.28, 386.13), <ouuera> A / <ouu’a a> (70.13) ~ <ouuera a> B (129.23), que indican a real crase coa preposición nas leccións do Cancioneiro da Ajuda.

• 8

  A locución conxuntiva e pero, de valor concesivo (‘aínda que’), é de uso regular ao longo de corpus –cómpre sinalar, non obstante, que en bastantes ocasións é posíbel optar entre e pero ou a secuencia de copulativa + adversativa (e, pero).

  Canto á reintegración da forma sõ[o], aínda que, en xeral as formas analóxicas con orixe en sŭm → *sono > sõo > soo computan como bisilábicas, tamén poden funcionar como unisilábicas (sõo 14.19, 63.12, 292.18, 317.18, 1118.8, 1629.2, e soo en 1431.1, 1577.2). Para alén de que ambas as formas (a etimolóxica son e a analóxica sõo ~ soo) poden convivir nunha mesma cantiga, os manuscritos ofrecen unha variación que demostra a necesidade de emenda nestes casos: en 354.7 concorren como monosilábicas as formas soo (A) e son (B), mentres que, por exemplo, en 86.22, 317.7 ou 430.23 B presenta a lección errada son (vs. sõo A), e en 1650.1 é V o cancioneiro que erra con son fronte a soo de B. Cfr. notas a 47.20 e 241.10.

• 9

  É necesaria a emenda de fez en fiz, pois trátase, sen dúbida ningunha, da P1 de pretérito (a forma fèz[i] de Michaëlis é inexistente na poesía trobadoresca e, en liñas xerais, na lingua medieval); asemade, resolvemos a hipometría do verso coa introdución do pronome adverbial i (cfr. E todos dizen que fiz i mal sén, 331.8), aínda que podería solucionarse tamén coa forma fize, que ten algunhas atestacións no corpus (95.13 e 973.10), ou coa reintegración do pronome eu (que [eu] fiz mal sén...).

• 15

  A frase formularia u al non jaz ‘certamente, sen dúbida’, concorrente con u non jaz al, é equivalente a u al non á (e as súas variantes), como se patentea a través da variante de B’ na cantiga 31 (véxanse notas a 25.11 e 66.29). De todos os xeitos, nótese como na segunda copia desa cantiga se rexistra a variante fraseolóxica u non á al (<hunō aal B’), que só se rexistra en 104.34.

• 17

  Para a correcta medida do verso expunximos a preposición a na perífrase dever (+ a) + infinitivo, que presenta as dúas posibilidades no corpus profano. Para un caso comparábel, véxase 117.23, verso en que a lección de B corrixe a hipermetría de A nun contexto similar (máis mi-o deviades vós gradecer), ou 135.12, onde A, fronte a B, cancela a preposición (non vos én devedes temer). Cfr., alén diso, non vos deviades queixar / a min porque non sei sen vós viver no mesmo trobador (56.15). Véxase nota a 53.9. Cfr. nota a 1.37-40.

• 18

  A utilización da grafía <ll> para a lateral palatal sonora no corpus das cantigas só se rexistra esporadicamente nos cancioneiros apógrafos italianos no indefinido nulho/a; noutras voces a súa aparición é un fenómeno extraordinario, pois só se rexistran cinco ocorrencias dese tipo. Cfr. nota a 199.33.

• 19

  O contexto (e a presenza de por vós no v. 20) solicita a emenda da lección <en> de B en prol de eu, dada a frecuente troca <n>/<u> nos apógrafos italianos. Tal corrección foi xa realizada en Michaëlis e Littera.

• 21

  O evidente erro do manuscrito revela un lapso de copia por haplografía, que resolvemos do modo máis económico posíbel, do punto de vista paleográfico e interpretativo, fronte ás máis complexas solucións de Michaëlis e Littera.

  A forma verbal quer (P3 do presente indicativo) formou historicamente diversos pronomes indefinidos, algúns deles exclusivos da lingua medieval, como que-quer ‘algo, calquera cousa, sexa o que for’, que tamén aparece noutras cantigas como tal pronome (24.23, 238.23, 719.14, 887.21, 958.19, 1244.13) ou facendo parte da locución pronominal al que-quer ‘outra cousa calquera’ (141.12, 254.6, 684.9), que constitúe a versión positiva de al ren (véxase nota a 72.21) ou al nada (véxase nota a 708.16).

• 22

  De novo a hipometría versal obriga a engadir que para a frecuente locución conxuntiva pois que. Esta proposta é máis coherente do punto de vista métrico que a de Michaëlis, que obrigaría a realizar un infrecuente hiato en me | esta. Véxase nota a 1.21.

• 24

  É innecesaria a presenza da copulativa introducida por Michaëlis e Littera, pois debemos sobreentender de novo o suxeito, isto é, ‘u vos vejo, (esta coita) mi faz dizer...’.