863 [= RM 73,9]

Vistes tal cousa, senhor, que mi aven

Joan Meendiz de Briteiros

Notas

Texto

• 4

  Ao longo desta cantiga, en versos simétricos nas tres estrofas (vv. 4, 10, 16), evidénciase a presenza de tres frases formularias integradas na liña discursiva da composición: que vos venha ben (v. 4), que vos valha Deus (v. 10), que Deus vos perdon (v. 16).

• 6

  Interpretamos a partícula se (de sīc con cruzamento coa conxunción condicional se) do segundo verso do refrán como adverbio modal equivalente a assi en frases optativo-desiderativas (véxase 177.10, 188.11, 202.2 etc.; cfr. Glosario, s.v. se3). A súa aparición nos contextos indicados crea unha repetición con assi (se cegu’assi...), ao tempo que impón a interpretación da forma verbal como presente de subxuntivo: ‘así a vosa beleza cegue do mesmo modo a quantos vos van ver’.
  No entanto, a interpretación nas edicións precedentes é diversa, por canto Nunes supón un verbo dicendi (‘dizei se cega assi...’), e Finazzi-Agrò interpreta se como pronome, tal como se percibe na tradución ao italiano: “giaché così mi acceca il vostro sembiante, se acceca così quanti vi vedono!”. Porén, esta proposta presenta problemas, por canto cegar non presenta usos pronominais no corpus, ao tempo que sería anómala a próclise do pronome se na cláusula.

• 16

  A métrica e a simetría cos vv. 4 e 10 impón a reintegración do adverbio non, ausente na copia de BV.
            que sol non vej’, e, que vos venha ben (v. 4)
            que sol non vej’, e, que vos valha Deus (v. 10)
            que sol [non] vej’, e, que Deus vos perdon (v. 16).

  Considérese, ademais, que a omisión dun elemento de escaso corpo fónico como non é relativamente frecuente ao longo dos cancioneiros, nomeadamente dos apógrafos italianos: 34.7, 63.12, 380.13, 494.31, 590.13, 783.12 etc.

• 20

  A lacuna inicial do derradeiro verso da fiinda e da composición aconsella unha reconstrución –conxectural– que vaia en consonancia coa composición e en liña co refrán, tal como mostra o texto transmitido polos cancioneiros italianos. É por isto que xulgamos ser Deus o necesario suxeito do v. 20, feito que aconsella a nosa proposta textual, baseada na lección de V, por máis que o texto subministrado por B tamén permite reconstrucións lexítimas. Neste sentido, a opción de Nunes é diverxente só na utilización do verbo teer en vez do xeral aver da expresión que á (end’)o poder referida a Deus.
  Por súa parte, Finazzi-Agrò, a partir de B, opta por mudar radicalmente a liña discursiva da cantiga coa introdución do adverbio de negación que atinxe a cegar:
            E poys eu cego, Deus, que á poder,
            [non ceg’assy] quantos vos vam veer!
  Finalmente, a reconstrución de Littera tamén parte de B e introduce unha conxunción inicial, de carácter desiderativo, no verso final:
            E pois eu cego, Deus, que há poder,
            [que ceg’assi] quantos vos vam veer!
      De calquera xeito, ao introducir unha secuencia conxectural existen aínda outras posibilidades reconstrutivas; neste sentido, con repetición literal do refrán (inhabitual na fiinda) tamén ficaría un texto coherente no epifonemático final da cantiga acollendo a lección de B para o v. 19:
            E, pois eu cego, Deus, que á poder
            [se cegu’assi] quantos vos van veer!