1035 [= RM 63,25]

Diz meu amigo que, u non jaz al

Joan Airas de Santiago

Notas

Texto

• *

  Nesta cantiga a personaxe feminina trata de forma irónica os motivos da coita e da morte por amor, que os protagonistas masculinos da maior parte das cantigas de amor atribúen á falta de correspondencia por parte da muller desexada, xa que esta non lles faz ben, isto é, non lles corresponde, como senhor que é, ao seu servizo amoroso. Mesmo parece arremedalo cun certo ton xocoso no v. 16.

• 1

  A emenda da unánime lección <Fiz> (Diz) dos apógrafos non ofrece dúbidas, e así se fai presente en todas as edicións.
  A frecuente frase formularia u non jaz al ‘certamente, sen dúbida’, concorrente con u al non jaz (só en 55.15), é equivalente a u al non á (e as súas variantes), como se patenta a través da variante de B' en 31.10. Véxanse notas a 25.11 e 66.29.

• 5-6

  Littera presenta unha diferente enunciación do refrán, tamén posíbel, con deglutinación de é na secuencia <moire>~<morre>, ao mesmo tempo que desdobra os versos en dúas interrogativas diferentes:
            mais onde ten el que o mato eu?
            Se el morr’é por lh’eu nom dar o meu?

• 7

  Aínda que guisar rexe xeralmente a preposición de, nesta pasaxe rexístrase a rexencia con en, similar á de seer guisado:
            E o preito guisad’en se chegar
            era, mais non á quen i o começar (1014.19-20).

• 10

  Así como o ben-fazer ou fazer-ben que os protagonistas das cantigas de amor desexan recibir das súas amadas equivale a un certo grao de correspondencia destas aos seus sentimentos e coitas –que en moi poucas ocasións se concretiza–, nesta cantiga o pretendente acusa a súa señora de lle fazer mal, isto é, de non lle corresponder en absoluto ao sufrimento amoroso que por ela padece.

• 16

  Dada a sistemática sinalefa de me coa vogal inicial seguinte (*-m[e] el), a solución ecdótica máis económica semella a copulativa inicial de frase, tal como acontece con frecuencia nas fiindas (véxase nota a 274.19), nos inicios de estrofa (véxase nota a 42.15) ou, mesmo, de verso (véxase nota a 5.4).

• 20

  As leccións <todꝯ> e <todo> de B e V, respectivamente, remiten para todo, feito que obriga a modular a puntuación para conseguir unha interpretación aceptábel da fiinda. Non obstante, agás Rodríguez, que mantén todo sen puntuar o verso, os restantes editores emendaron o indefinido para unha forma feminina a concordar con sanha. Eis Cohen:
            E assanha xi m' el, mais ben sei eu
            que a sanha toda é sobre lo meu.
  O encontro da preposición latina super co artigo, sŭper+ĭllum, produciu un resultado con asimilación da secuencia [ɾ-l] que desembocou en sobe-lo, forma moi frecuente nas Cantigas de Santa Maria, fronte a esta única ocorrencia no corpus profano (723.1). No entanto, a forma sobre-lo(s)/a(s), con refacción por influencia de sobre ten máis rexistros nas cantigas trobadorescas (véxase tamén 1096.24, 1164.1 e 4, 1433.2, 1631.10, 1636.17, 1676.12), en liña coa súa alta frecuencia nos textos medievais¹ .