I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 706-707); Lapa (1970 [1965]: 216-217); Martínez Pereiro (1992: 61 [= LPGP 310]); Lopes (2002: 28); Littera (2016: I, 345-346).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 24-25); Machado & Machado (1949: I, 97-98); García (2001: 33); Vieira & Morán Cabanas & Souto Cabo (2015: 49); Rios Milhám (2017: I, 47); Arbor Aldea & Santiago Gómez (2019: 51).
III. Antoloxías: Piccolo (1951: 20-21); Landeira Yrago (1975: 255-256); Tavares & Miranda (1987: 291); Ferreiro & Martínez Pereiro (1996c: 98); Diogo (1998: 21); Mongelli (2009: 191-192).
Practicamente todos os versos das estrofas I-II aparecen erroneamente segmentados na copia de B75.
1 senhor] Senhor \senoʳ/ B 3 venho-me-vos] Uenho1 meues B 5 avendo-mi] ca auendo mj B 6 vos] nos B 7 vos vi] ues uj B 9 de vós] deues B 10 vos] uos B 11 guarir] gauarir B 13 ca vós] caues B 18 vos] uos B 19-20 descobrir-vos-ei] descobⁱr uos ey B 23 non] enō B 24 vos] uos B
1 mia] minha Littera 3 vos] vus Michaëlis : vós Martínez Pereiro 5 avendo-mi] c(a) avendo-mi Michaëlis : ca, avendo-mi Lapa, Martínez Pereiro, Lopes : ca havendo-mi Littera 6 u] [e]u Lapa, Lopes, Littera; vos] vus Michaëlis; sempre a] sempr’a Michaëlis, Lapa, Martínez Pereiro, Littera 7 vos] vus Michaëlis 8 ouvestes] ouvest’a Lopes 10 vos] vus Michaëlis 12 milhor] melhor Lopes 14 sabe] sab(e) Michaëlis 15 que] e Michaëlis 18 vos] vos Michaëlis 20 vos] vus Michaëlis; d’ũu] d’un Michaëlis, Lapa, Martínez Pereiro : d’um Lopes, Littera 21 que] quen Michaëlis, Lapa 22 que] quen Michaëlis, Lapa : quem Lopes, Littera 23 cinta] cint(a): e Michaëlis 24 vos] vus Michaëlis
Esquema métrico: 3 x 8a 8b 8b 8a 8a 8b 8c 8c (= Tav 134:1)
Encontros vocálicos: 6 sempre‿a; 9 é‿a; 14 sabe‿assi; 15 fara‿a, tra.i.çon; 20 u͂͜u
A fórmula con (vossa) graça, xunto con con graça (de vós) (281.7 e 809.22 e 32) serve para pedir licenza ao interlocutor, asociándose sempre ao acto de despedida da senhor, igual que nas Cantigas de Santa Maria: e, com’ era costumada, / na ygreja se meteu / e à omagen correu / por se dela espedir. / E ficando os ge͂ollos, / disse: «Con graça, Sennor» (CSM 59.62). De calquera maneira, a presenza do posesivo é rara, pois só a achamos neste contexto e mais en con minha graça na tradución galega da Crónica de Castilla e da Estoria de España: et que vaades cõ mjna graça (Lorenzo 1975: I, 431).
Lémbrese que traedor, como todos os nomes acabados en -or, é invariábel no período medieval (cfr. a omnipresente senhor), e só no final do período se manifesta unha forma feminina analóxica (véxase Glosario, s.v. senhora, con nove ocorrencias unicamente).
Todos os editores manteñen o ca inicial de verso en B a pesar da inexistencia de crase da conxunción causal (e comparativa) ca (Ferreiro 2012b) e da obvia (por repetida) resistencia á sinalefa desta partícula. Así, moi probabelmente debamos pensar que, como acontece con outros elementos lingüísticos de escaso corpo fónico e alta frecuencia nos textos (e, i, eu etc.), ca teña unha presenza adventicia neste verso, causando problemas sintácticos e, sobre todo, métricos. Alén da xa sinalada anómala sinalefa *ca‿avendo, debe mencionarse, como argumento que avala o seu carácter de elemento espurio, a excesiva acumulación de partículas causais (ca, v. 2, porque, v. 4, *ca, v. 5). No tocante á sinalefa, debe indicarse que nunca se verifica sinalefa de ca nas cantigas transmitidas polo Cancioneiro da Ajuda, o manuscrito máis fiábel: en 279.10, a inicial copia do verso ca estou de vós como vos eu direi de A (esencialmente coincidente coa de B), que obrigaría á sinalefa ca‿estou para a medida decasilábica, foi corrixida nó códice do Colégio dos Nobres coa supresión de eu e a conseguinte restauración do hiato ca | estou. Ademais, existen ao longo do corpus outras probas indirectas que confirman que, ás veces, a presenza da conxunción é resultado dun erro de copia. Así ocorre, por exemplo, na cantiga 938.3: os dous apógrafos italianos presentan a lección redundante <ca poys>, onde é necesario expunxir ca.
A partir da manutención de ca en todas as edicións desta cantiga, aparecen os problemas sintácticos, que provocan puntuacións dispares e que levan a Lapa e a Lopes á emenda e[u] para simplificar sintacticamente o período e ligar amei (v. 7) con ouvestes (v. 8).
De novo, a integración realizada restaura a omisión da abreviatura na copia do verso.
Aínda que minoritaria, a forma milhor, con pechazón de /e/> /i/ por influencia de consoante palatal (por iode na súa base etimolóxica meliōrem), ten certa presenza na lingua trobadoresca.
Eis outro exemplo de tmese métrica no corpus profano, en que o poeta estabelece un corte entre a base verbal dunha forma futura con pronome mesoclítico, que pasa, xunto coa desinencia, para o verso seguinte. Tal segmentación versal é tamén presente en 14.25-26, 36.6-7, 219.15-16, 308.11-12, 1138.13-14, 1476.3-4, 1538.15-16 e 1637.10-11. Cfr. notas a 37.18-19, 123.24-25, 482.1-2, 1542.3-4.
O indefinido u͂u (e tamén algu͂u e neu͂u) debería, aparentemente, computar como bisilábico, e así acontece con certa frecuencia ao longo do corpus; porén, na maior parte das súas aparicións funciona como unha forma monosilábica, revelando dese xeito que se trata dunha grafía conservadora. Algo similar acontece con bõo ~ boo (véxase nota a 241.10) e, aínda en menor medida, sõo ~ soo (véxase nota a 10.25), que son basicamente voces bisilábicas, aínda que nalgunhas ocasións computan como unisilábicas.
Na poesía cortés o termo entendedor aplícase aos namorados que manteñen unha relación que está aínda nunha fase de coñecemento mutuo e de cultivo do desexo, en que conversan e se intercambian prendas en sinal de correspondencia, tales como as cintas con que cinxen as propias vestimentas á cintura. Trátase da fase previa á de drudo, á que se chega cando os amantes satisfacen o seu desexo por medio de relacións carnais.
Neste caso, o entendedor é caracterizado como vilão, o que indica que o home con quen a senhor quería namorar era de condición non nobre.
Nótese a desnecesaria emenda dalgúns editores nun que relativo que tamén ten o valor de ‘quen’ na lingua medieval.
A cinta é o cordón con que se apertaba a camisa ou o vestido á cintura. Por ese uso como ataxe, foi tomada como símbolo de unión e de fidelidade entre os namorados, que se intercambiaban anacos de cintas para mostrar que o amor era correspondido e tamén cando se separaban por un período longo, para manteren viva a chama do amor e a fidelidade. Por iso o protagonista da cantiga seguinte (cantiga 48) decidiu cambiar de namorada cando a que el consideraba súa senhor aceptou a cinta doutro cabaleiro, pois decatouse de que non lle correspondía.
O primeiro grafema parece corrixir un <n>.