I. Edicións críticas: Michaëlis (1990 [1904]: I, 721-722 [= LPGP 949-950]); Littera (2016: II, 526-527).
II. Outras edicións: Molteni (1880: 28); Machado & Machado (1949: I, 110-111); Rios Milhám (2017: I, 56).
1 ũa] hunha B 5 sõ[o] maravilhado] son marauilhador B 7 vos] uos B 10 a aver] aueer B 12 desguisado] desaguisado B 14 quis] qⁱse B 19 muit’é] muyce B 25 ja-que m’[e]mentar] ia ꝗ̄ mentar B
1 vos] vus Michaëlis 2 vos] vus Michaëlis 3 vos] vus Michaëlis 7 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis 9 ome] om’en Michaëlis : homem Littera 10 vos] vus Michaëlis; ei a aver] vej’haver Littera 13 teer] tẽer Michaëlis 14 vos] vus Michaëlis 15 vos] vus Michaëlis 16 vos] vus Michaëlis 18 non] nen Michaëlis, Littera 19 senon vós, que muit’é sen meu grado] se non vos, e muit’, e sen meu grado Michaëlis 21 vos] vus Michaëlis 22 vos] vus Michaëlis 23 vos] vus Michaëlis 24 e] en Michaëlis 25 e de vus do meu ja-quê ementar? Michaëlis : e de vos do meu já-quê ementar? Littera 28 vos ... vos] vus ... vus Michaëlis
(I) Señora, eu quérovos dicir unha cousa, aínda que sei que vos direi algo que vos pesará; vede: cando vos eu veño ver e penso en vós canto eu niso podo pensar, señora, síntome marabillado porque alguén poida verse libre, após vos ver, de vos moito amar.
(II) Porque, señora, por canto quixo Deus facer que no mundo un home amase unha muller, todo iso eu vexo en vós, aínda que vós vos empeñades en negalo: mais, Deus, que cousa tan despropositada o poderdes vós ter negado tan gran ben como vos Deus quixo dar!
(III) E, señora, se vos compracese, non me vos debiades queixar porque non sei vivir sen vós: non sei desexar outra cousa no mundo agás vós, o que acontece moi contra a miña vontade; e sabede ademais que, infelizmente, non vos hei custar nada do voso.
(IV) E, señora, por Deus, que vos fixo nacer, xa que eu non vos hei custar nada, que perdedes con que eu sexa voso (servidor) ou con falardes vós un pouco do meu (caso)? Porque sei que do meu caso xa falei, pois saben que en mal día nacín porque vos vin e vos ouvín falar.
Esquema métrico: 4 x 10a 10b 10a 10b 9’c 9’c 10b (= RM 101:39)
Encontros vocálicos: 7 ve͜e; 10 a‿aver
Fronte á posibilidade de e, pero, con independencia sintáctica das dúas conxuncións, optamos pola locución conxuntiva de valor concesivo e pero ‘aínda que’, de uso regular ao longo de corpus –cómpre sinalar, non obstante, que en bastantes ocasións é posíbel optar por unha ou outra lectura.
Fronte á forma monosilábica son derivada directamente do lat. sŭm, os resultados sõo e soo xerados por analoxía (sŭm → *sono > sõo > soo) computan como bisilábicas, mais tamén poden funcionar como unisilábicas (sõo 14.19, 63.12, 292.18, 317.18, 1118.8, 1629.2, e soo en 1431.1, 1577.2). Para alén de que ambas as formas (a etimolóxica son e a analóxica sõo ~ soo) poden convivir nunha mesma cantiga, os manuscritos ofrecen unha variación que demostra a necesidade de emenda nestes casos: en 354.7 concorren como monosilábicas as formas soo (A) e son (B), mentres que, por exemplo, en 86.22, 317.7 ou 430.23 B presenta a lección errada son (vs. sõo A), e en 1650.1 é V o cancioneiro que erra con son fronte a soo de B. Cfr. notas a 47.20 e 241.10.
A forma vee (P3 de presente de indicativo de veer) presenta contaxe monosilábica.
Michaëlis (e Littera) mostra preferencia pola forma omen (face a ome), inexistente nesta pasaxe (cfr. a lección <hom̄>), que a editora segmenta de modo que aparece unha inédita construción de amar coa preposición en: Deus quis fazer / no mund’a om’en molher muit’amar.
A lección <aueer> (isto é, a veer) de B, que debeu ser inducida pola presenza de vedes no inicio do verso, crea un problema de hipermetría; polo contrario, aver permite a sinalefa a‿aver, tal como outras sinalefas que se rexistran ao longo do corpus entre o elemento a (pronome ou preposición) e diversas voces: a‿ei (60.12), a‿outre (199.28), a‿estar (235.29), a‿en (308.8), a‿el- (1166.r2), a‿antre (1324.17), a‿el (1523.11, 1598.20), a‿ir (1565.7), a‿un (1682.3). Cfr. nota a 8.17.
En calquera caso, véxase a mesma ou similar variación entre códices: veer A vs. aver BV (66.31, 83.6, 312.1, 417.8), aver A vs. veer B (92.8, 174.13), aver A vs. a veer B (188.28, 318.2 e 11), a veer V vs. aver B (754.6). Véxase tamén 61.21, onde é necesaria a emenda de aver en prol de veer.
B presenta a lección hipermétrica <qⁱse> quise, cunha variante minoritaria de quis que só se rexistra en 264.13 e 991.3 e 5. Esta lección lembra a tamén errada forma <qⁱgi> de B, face a quis (transmitido por A), en 186.20 e 225.15. De todos os xeitos, quise, con manutención de -e final (< *quesit < quaesivit, véxase Ferreiro 1999: §216c; 2016a: 133-135), fronte a quiso, é unha solución moi esporádica, como feze fronte a fezo (véxase nota a 167.5).
Custar do vosso equivale a ‘non supor ningún menoscabo voso’.
A hipometría e a falta de sentido obrigan á emenda da lección de B a través da reinterpretación da abreviatura de quen (ou quem, obviamente) como que m’ (véxanse outros casos en 367.14, 907.15). Deste modo, coa forma ementar (tamén en 154.13, 190.14 e 1074.22), para alén do participio ementado no v. 26, cólmase a medida e a semántica do verso, respectándose o principio de economía na interpretación e a emenda do posíbel erro de copia.
A aglutinación de ja e que xerou o pronome indefinido ja-que ‘algo’ (cfr. ja-quanto; véxase nota a 347.9), que ten certo uso na lingua trobadoresca (33.14, 266.16, 347.14, 380.23, 603.7, 1021.20, 1417.2, 17 e 27, 1675.3). Cfr. notas a 1012.18 e 1419.32.
Anterior
