587 [= RM 25,69]

Amad’e meu amigo

Don Denis

Notas

Texto

• *

  Sobre as sistemáticas rimas asoantes ao longo de toda a composición (agás na estrofa III), véxase nota á cantiga 583.

• 1

  A aparición do inicial amigo, conservado na edición de Cohen ten de ser produto dun lapso de copia, similar a outros que se detectan nas construcións paralelísticas dalgunhas cantigas de amigo. Véxase, por exemplo, 582.4 ou 585.13.

• 3

  Eis o primeiro caso de conservación de /l/ nunha forma do artigo na procura dunha retórica arcaizante na elaboración de cantigas de amigo (véxase Ferreiro 2008b, 2013), igual que acontece noutras moitas cantigas (609, 704, 735, 781, 825, 864, 891, 892, 903, 969, 1130, 1166, 1167, 1169, 1201, 1206, 1281, 1294, 1297, 1299, 1304 e 1314) e do mesmo xeito que acontece coas correspondentes formas pronominais (véxase nota a 586.5).
  A forma pinho (tamén no v. 9) contrasta co arcaísmo pino presente noutras cantigas de amigo (585, 920). Véxase nota a 585.1.

• 11

  O inicialmente adxectivo baiozinho, dim. de baio, que indica a cor amarelenta do cabalo (véxase 962.6)¹ , convértese nesta cantiga en sinónimo paralelístico de cavalo (véxase nota a 472.3). Canto ao sufixo diminutivo -zinho con bases lexicais acabadas en vogal, pode encontrarse, por exemplo, en voces presentes en diversas obras portuguesas do século XV: filhizinho e passozinho (véxase CGPA, s.v.)² ; livrezinho, nauezinha, prouevezinho e ventizinho (véxase CdP, s.v.). Neste sentido, a emenda para baiosinho (Lang, Cohen) carece de sentido, especialmente tendo en conta a frecuencia do erro <r>/<z> nos apógrafos italianos: <prarer> B prazer 195.34, <far> B faz 252.14, <far> V faz 448.8, <far> V faz 448.10, <feresſe> fezesse B 534.18, <far> V faz 715.9, <uor> B voz 735.5, <prar> B praz 859.4, <Fariã> B fazian 956.18, <farer> B fazer 1031.9, <Direr> B dizer 1075.9, <soarer> V Soarez 1197.29, <dired> B dized’ 1339.5, <myres> B juizes 1501.18, <Dire͂> B dizen 1578.19, <uers̄> B vezes 1590.8, <par> B paz 1598.25, <verinho> B vezinho 1658.6.

• 15

  O adxectivo belo presenta apócope na súa forma masculina cando anteposto a un nome iniciado por consoante: bel presente (987.30), bel cuu (1613.11).

• 19

  Nas cantigas trobadorescas aparece unha forma imperativa treide (<trahite) e o presente, con valor imperativo, treides (<trahitis) que son restos arcaicos da conxugación do verbo trahere, na súa forma clásica (despois substituído por *tragere> med. trager; véxase Ferreiro 1999: §220a). Fóra da cantiga 1471 (véxase nota aos vv. 4 e 16), treide e treides só se atesta en oito cantigas de amigo: 679.3, 757.1, 1161.6, 1289.1 e 6, 1297.1 e 4, 1299.2, 5, 7 e 10, 1302.1, 1303.2, 5 e 8. Alén da lírica profana, hai dúas ocorrencias de treides nas Cantigas de Santa Maria:

  Ai, moller, treides oge mig’ a un logar. (CSM 216.23)

  E depois aa tornada, quando chegou a Carron,
  hũa sa filla lle disse: «Treides, se Deus vos perdon,
  albergar mais adeante a hũas choças que son
  preto de nosso camỹo, e y podemos jazer». (CSM 278.24).

  Na prosa só localizamos unha ocorrencia na Demanda do Santo Graal: Senhor, diss’el, pois treides migo (cfr. CGPA, s.v. treides).