andar eno mar
'navegar, ser mariñeiro'
410.1 Quantos oj’andan eno mar aqui / coidan que coita no mundo non á / senon do mar aver no coraçon ~ aver eno meu coraçon
'sentir, experimentar'
▸43.1-2 Senhor Deus, que coita que ei / no coraçon e que pesar!||47.8 e des enton / m’ouvestes mal no coraçon||431.3 nen ren de mí senon / atanto que ei no meu coraçon, / coita d’amor qual vos ora direi||516.14-15 no coraçon / nunca ar ouv’eu pesar, des enton, / nen prazer||549.15 E por end’ei no coraçon / mui gran prazer||603.16 e tornou contra vós led’e riio, / e por end’ei prazer no coraçon||723.4 tan gran pesar / ouv’eu enton por ele no coraçon, / ..., / que a morrer ouvera por el enton||723.10 ouv’eu enton tal coita no coraçon, / ..., / que a mo[rrer ouvera por el enton]||723.16 ouvi por el tal coita no coraçon, / ..., / que a mo[rrer ouvera por el enton] ▸65.5 ca ei por vós eno meu coraçon / tan gran cuita que mil vezes me ten, / sennor, sen fala e sen todo sén||175.10 por aver eu eno meu coraçon / mui grave coita ja mentr’eu viver colher na mão
'prender, capturar'
1397.6-7 e, se o pode colher / na mão, logo del justiça faz||1505.7 «Que non deve justiça fazer rei / en ome que na mão [non] colher»||1588.19-20 e non na pode nulh’omen colher / na mão se j’a non acha jazer / ou quando ‘sté ou quando é leva[n]tada.||1619.4 e oi eu dizer / que, se o colhe o meirinho na mão, / de tod’en tod’enforcar-vo-lo-á cuidar no + (pos.) + coraçon ~ coidar no + (pos.) + coraçon
'sentir, pensar no meu ... seu íntimo, no meu ... seu interior'
▸178.23 ca, se a posso algũa vez veer, / quanto cuid’ante no meu coraçon / ca lle direi escaece-m’enton||342.3 Ar cuido no meu coraçon / que ja per cuidar morrerei||446.13 E sempr’eu cuidei no meu coraçon / de lhi fazer serviç’e me guardar / de ja máis nunca lhi fazer pesar||571.3-4 mais ja cuidei / mil vezes no meu coraçon / que algur morreu con pesar, / pois non tornou migo falar||1109.15 e cuido sempre no meu coraçon 580.3 mais sei eu que non / cuidou el no seu coraçon / de mi pesar 110.9 Non sei eu ja no mundo conselho prender / e máis de mil cuidos no coraçon cuidei||518.3 Ora vej’eu ben, mia senhor, / que mi non ten nen ũa prol / de no coraçon cuidar sol / de vós ▸241.16 coidando sempre no meu coraçon / no mui gran ben que ll’oj’eu quer’, ... 514.19 mais non con asperança / que sol coide no coraçon / aver de vós por galardon / senon mal e viltança entrar no coraçon
'pensar'
Rexe a preposición de
552.7 Pois vos nunca no coraçon entrou / de min fazerdes, senhor, senon mal poer (e)no (meu) coraçon ~ põer no coraçon
'pensar, decidir'
▸302.7 Quant’eu puge no coraçon / me fez ela desacordar||552.1-2 pois no coraçon / nunca posestes de mi fazer ben / nen mi dar grado do mal que mi ven / por vós||589.10 ou no coraçon como o porra||589.16 nen sol non o porra no coraçon||631.4 e pux no coraçon / que fale vosco 631.16 ouve eu no meu coraçon a poer / que fale vosco||697.8 no meu coraçon / ei oj’eu posto, ... / que o veja e que lhi faça ben||855.9 pero ben sabe Deus, que pod’e val, / que sempr’eu pugi no meu coraçon / en vos servir||1007.21 eu post’avia no meu coraçon / de nunca ja máis neũu ben fazer 631.10 e por todo este ben que vos El fez / ouv’a poer eno coraçon meu / que fale vosco 601.8 e foi pecado seu / de sol põer no coraçon, / madre, passar mia defenson poer no pao
'enforcar'
1344.25 Que mi á de poer no pao, / esto diz que viu na paa||1660.12 Quen seu parente vendia, / po-lo poeren no pao saber no + pos. + coraçon ~ saber eno + pos. + coraçon
'saber ou intuír no corazón'
▸213.25 com’aver a viver sen quen / sei eu ben no meu coraçon / ca nunca ja posso prazer, / u a non vir, de ren prender||418.10 dizer-vos quer’eu ũa ren / (o que sei no meu coraçon)||527.7 E sei eu mui ben no meu coraçon / o que mia senhor fremosa fara / depois que ant’ela for 402.7 e que fezes[s]’eu i pesar a quen / vós sabedes no vosso coraçon / que vos fez el muitas vezes pesar ▸299.3 mais pero sei eno meu coraçon / ca mi-o non quer porque lle quero ben||355.8 De m’entenderen avia pavor / o que m’eu sei eno meu coraçon||1097.4 mais pero sei eno meu coraçon / que non averia coita d’amor / se esta dona fosse mia senhor seer na cima
'chegar ao final do razoamento, comprender, entender'
775.8 Tanto que lh’eu este cantar oi, / logo lh’eu foi na cima da razon / por quen foi feit’, e ben sei por que[n] non seer no pavio
'estar nas últimas'
1344.1 O que sé ja no pavio, / que me fez perder Pavia, / ..., / al m’er fez con sa perfia teer no (pos.) coraçon ~ teer eno + pos. + coraçon
'sentir, ter presente'
▸217.19-20 ca, mia sennor, quen mui gran coita ten / no coraçon faz-lle dizer tal ren / a que non sabe pois consell’aver||222.14 E ben sei eu de pran ca, se fezer / mia sennor o que ten no coraçon, / ca perderei eu o corpo||254.5 Mais, pois me vejo que x’El quer assi, / quant’eu oimais no coraçon tever / negar-lo-ei||780.5 e no sembrant’, amiga, que fezer / veeremos ben se ten no coraçon / a donzela por que sempre trobou||1519.23 E pois ambos ataes son / como eu tenho no coraçon / os julgu’aquel que pod’e val 842.13-14 Sab’ora Deus que no meu coraçon / nunca ren tiv[e] enno seu logar ▸67.1-2 Quen oje maior cuita ten / d’amor eno seu coraçon / de quantos del cuitados son, / Nostro Sennor lle ponna i / consello, se a El prouguer||213.10-11 ca de pran ten / assi eno seu coraçon / qual ben lhi quer de lho dizer viver no alheo
'vivir a cargo doutra persoa'
1621.4 el do seu aver ren non me quer dar / nen er quer que eu viva no alheo com’eu creo no meu coraçon
'segundo penso'
1575.23 mais, com’eu cr[e]o no meu coraçon, / quen x’en gran guerra andass’a louc[ur]as, / en feuza daqueste cavalon, / falecer-lh’-ia el nas queixaduras no ben que + pron. pers. + querer
A aglutinación no participa nesta construción, cando ben vai precedido de artigo
241.17 coidando sempre no meu coraçon / no mui gran ben que ll’oj’eu quer’, ...||836.1-2 Que muitas vezes eu cuido no ben / que meu amigo mi quer